Lijntje

 Werk is nog steeds, ook met 2½ uur per dag, vermoeiend. Ik was er gisteren, heb iets opgezet, iets met structuur gedaan, met twee collega's gesproken, en materiaal verzameld. Het is een basis en ik moet niet zeuren dat het te weinig is. 

Ik had 's ochtends moeite met lezen, woorden wilden niet naar binnen. Rustig aan voor het onbreekbare lijntje. Ik voelde me ook zo enorm zwaar. Verdrietig zonder reden. Iets met gemoed. In de trein heen en ook terug las ik het boek van Jeffrey Spalburg over mijn oude wiskundeleraar. Ik kreeg af en toe een brok in mijn keel. Iedereen op school mocht hem graag, ik heb ook twee anekdotes, en Jeffrey beschrijft zijn vader zoals ik goed kan geloven dat hij was. Ik was bijzonder ontroerd toen ik het boek uit had. 

Ik sprak met de moeder van Paul over zijn boeken, en met WP over de volgordelijkheid. Vrijdag ga ik inventariseren, sowieso een drukke dag voor mijn doen met rit vanuit Borne, fysio, Blok C, en een wijn met Ida. Daar kan de boekenafspraak nog wel tussen. Zaterdagmiddag heb ik een overleg over een nieuwe bestuursfunctie. Iets met toneel. Ik ga niet meedoen als het een knullig bestuur is dat zich met de inhoud wil bemoeien. Ik wil op afstand, en iets met de boekhoudboeken doen. Eens kijken of cijfers me nu lukken, die kwartaalaangifte moet nog gedaan.

Alweer geen dialogen? Vooruit: 'Ons Inge is net weg', zegt mijn moeder. 'Je bedoelt Loes?' Even denkt mijn moeder na. 'Nee die was hier niet, die is hier al een tijdje niet geweest. Inge heeft hier vannacht geslapen.' Inge is mams eveneens dementerende zus in Arnhem.

Na de uitvaart

 Na de uitvaart vrijdag nam ik veel rust en tijd. Was ik dan zo aangedaan? Dat weet ik niet, maar ik merk wel dat mijn hoofd zich niet met meerdere zaken tegelijk kan bezighouden. Dinsdag en woensdag ging het niet goed met mam, ze viel steeds weg en toen ze woensdag bij de huisarts kwam bleek uit het hartfilmpje dat ze, waarschijnlijk, een tijd geleden een hartinfarct heeft gehad. Nu leek het mij verstandig om me daar niet mee bezig te houden, één ding tegelijkertijd hè, en het praatje voor de uitvaart schrijft zichzelf niet, en o laat ik mijn werk ook niet vergeten. Alles houd ik strikt gescheiden want anders raakt mijn hoofd in de kortsluiting en kan ik niets meer opnemen laat staan fatsoenlijk uit mijn woorden komen. Dus toen ik donderdag naar Borne reed, in onze eigen auto, dacht ik nog volop aan de speech (zeg je wel speech?) en vanaf het moment dat ik uitstapte dacht ik alleen aan de ouders.

De speech vrijdag (ja dat klinkt toch echt wel raar) had ik veel ingekort zodat ik het uit het hoofd kon doen. Wat deelden we, wat waren onze laatste ontmoetingen, en wat waren de woorden van hem die het meest indruk op mij hadden gemaakt. Dat ik van tevoren in de familiekamer tussen familie en vrienden mocht zitten was fijn. Het ontlaadde door de grapjes die John maakte en de laatste zin die Koen me aanreikte en die ik graag gebruikte. 'Ik sluit af in de woorden van Paul: Dit was mijn spreekbeurt.'

Als ik had geweten dat er zoveel mensen om me heen waren had ik me de afgelopen 14 jaar misschien minder verstopt. 

Zijn moeder had niet de indruk dat hij eenzaam was. Ik weet dat niet. Hij durfde zich er niet helemaal in te storten, dat was het meer, hij vertrouwde anderen niet zonder meer. En hij wilde niet naar de uitvaart van Bert. Ik heb hem nooit gevraagd waarom niet, of misschien ook wel maar dan heb ik nooit antwoord gekregen.

Er was nog een spreker die zich afvroeg waarom hij mocht spreken, ze hadden elkaar zo lang niet gezien. En toen vertelde hij een mooie anekdote, maar dat was het niet. Ik weet hoe geraakt Paul was dat deze spreker onmiddellijk na het horen van het slechte nieuws in zijn auto stapte en naar Groningen reed om bij hem te zijn. Dan weet je dat je iemand terecht vertrouwd hebt.

'Ik werd twee keer aangesproken met Rock', zei Rock nog confuus op weg naar de auto. Iets met een blog zeker?

Prikkels

 Werk: ik heb een re-integratieopdracht gekregen die me zeer wel past, en dat is het interne projectplan van de organisatie schrijven. Het eerste gesprek hierover gaf me lucht, het tweede gesprek deed me weer eens twijfelen of ik wel op de goede plek zit. Ik kan zó slecht omgaan met grote ego's die niet kunnen loslaten! Daar zal ik het volgende week over hebben als ik er meer over heb nagedacht. Dat heb ik met Fred gemeen: primair reageren en later realiseren dat ik andere, slimmere, dingen had kunnen zeggen, beter geformuleerd ook. Ik vertrok met hoofdpijn en grote vermoeidheid, ben thuis meteen op bed gaan liggen.

Ouders: Mam valt nu een paar keer per dag weg. Soms zit ze, soms loopt ze. Ze wankelt zelfs in huis, dus misschien maar heel snel een rollator aanschaffen, ik geloof niet dat ze er op tegen is. Gisteren was voor haar een drukke dag met voor het eerst de fysio, de hulp, weer een ambtenaar thuis, de cv monteur en een vriend voor de autosubsidie. Behoorlijk veel voor deze pensionado's. Ik sprak haar drie keer, de eerste twee keer klonk ze zó klein dat ik meteen een auto wilde regelen (in mijn hoofd de opties klaargezet) en mezelf al half af melde voor de uitvaart vrijdag. WP en de familie reageerden lief, ik hoop dat ik vrijdag gewoon kan komen.

De tweede keer dat ik de ouders sprak was om mam ervan te overtuigen, op pa's verzoek, dat ze een afspraak bij de huisarts moest maken. Ze geloofde weer eens niet dat pa ook echt pa was. Waar is de echte Koos? vroeg ze steeds, want alleen die vertrouwde ze. Ik zei: het is belangrijk dat we eerst een afspraak maken, dat kan deze Koos heel goed, die vertrouw ik helemaal. Daarna hebben we het wel over de andere Koos. Ik stond op de ene mobiel op de luidspreker, en ze belden de huisarts op de andere mobiel, die pa ook op de luidspreker zette zodat ik mee kon praten. Ze zijn blij met de assistente maar ik vond het een heel vervelend mens dat al meteen allerlei conclusies trok en het zelf wel het beste wist. De dokter zou wel bellen. Nee! riep ik, die spoedplek die ze biedt is veel beter. Dokter Bob moet haar zien.

Tegen tien uur gisteravond belden ze weer. Alles was goed, het ging nu fantastisch, de overdosis prikkels was blijkbaar verwerkt. Ik geloof er niks meer van natuurlijk. Straks maar eens horen of ze zich vandaag goed genoeg voelt om naar de dagbesteding te gaan. Morgen ga ik er weer heen en blijf een nachtje. Wat zal ik koken, hoe neem ik dat mee in de trein en wanneer is onze auto eindelijk klaar?

Operatie Herstelwerkzaamheden

 Ik zit op twee uur werken per dag, al een paar weken. Het is niks natuurlijk, stelt geen ene moer voor. Dat overgeven aan de situatie, dat willen duiken in dat vita contemplativa, is leuk bedoeld maar schuldgevoel richting werkgever die me niet voor niks heeft aangenomen, speelt natuurlijk ook een rol de andere kant op. Touwtrekken, dat is het eigenlijk wel. De twee uur gisteren heb ik besteed aan het voorbereiden van de twee gesprekken van vandaag, uitschrijven van een advies, het structureren van het overleg, MIJN overleg vanmiddag waar ik niet bij ben, en het uitzoeken en printen van informatie die ik woensdag nodig heb. So far so good. En ik heb een map aangemaakt die ik Operatie Herstelwerkzaamheden heb genoemd. Ik denk 

Thuis werkte ik de namenlijst bij van mensen die een rouwkaart krijgen. De een reageerde beter op apps dan op telefoontjes, de ander ook, en van een derde kreeg ik info via mail. We vloekten zondag om Google Docs maar in dit geval heeft het ook zo zijn voordelen. Vanmiddag maar eens werken aan mijn praatje. Wie was hij en wat deed ik in zijn leven?

Ik zou rustiger willen opschrijven hoe mijn dagen zijn, met meer dialogen en ontspannen grapjes, maar dat lukt even niet, en ik neem er de tijd niet voor. Komt wel weer. De ouders gaan vandaag voor het eerst naar de fysio voor mams rug en armen, voor het eerst naar de zorg voor mantelzorger (pa), krijgen voor het eerst de huishoudelijke thuiszorg over de vloer. Morgen mag mam voor het eerst naar de woensdagse dagbesteding. Ik hoop dat ze daar net zo'n leuke groep mensen treft als op de vrijdagen. Gisteravond ging het helemaal niet goed, appte Loes. Ze viel af en toe weg, sliep op de bank met open ogen, en wankelde zo dat Loes haar op de wc moest zetten. Ze hebben haar na pa's thuiskomst met paracetamols in bed gelegd. Vanochtend was er natuurlijk weer niets aan de hand, op de armpijn na. Ik hoop dat de fysio er iets aan kan doen.

Adreslijst

 Eigenlijk moet ik eens heel goed door mijn adresboek om te bekijken welke fysieke adressen ik heb van de mensen die ik op mijn uitvaart zou willen (hoezo wil ik dat? Ik ben dan dood), zodat ik anderen niet opscheep met beslissingen die op dat moment al veel en lastig genoeg zijn om te nemen. 

Waarom belde ik mensen? Wat deed ik in zijn leven, zoals iemand me gisteren bot vroeg. En dan moet ik er vrijdag ook nog over vertellen. Veel mensen die ik sprak reageerden emotioneel, en vertelden hun eigen verhaal, wat natuurlijk helemaal prima was want daar was mijn telefoontje ook deels voor bedoeld. Vertellen en (huidig) adres achterhalen. Ik ga niet meehelpen enveloppen schrijven. Ik moet al zien dat ik genoeg bananendozen bij elkaar krijg om zijn boeken in te verzamelen, en sjouwhanden en een bus regelen om al die dozen naar mijn bureau te verplaatsen. Ergens in februari ga ik mensen een mail sturen om op een zaterdag langs te komen en uit te zoeken wat ze van Pauls boeken willen hebben.

Er waren mensen die niet opnamen. Als ik ze twee keer had geprobeerd en ik kende ze, dan stuurde ik een app met de vraag of ze mij wilden bellen. Voor de anderen volgt vanmiddag nog een ronde achternabellen.  WP at een boterham mee tussen het bespreken door. Als 'goede vriend van' maak je nog eens wat mee, gelukkig heeft hij zo te zien tomeloos veel energie. Die van mij is even weg, zal er ook mee te maken hebben dat ik straks om 9 uur in Leeuwarden een afspraak heb en zo door de stromende regen naar het station moet fietsen.

Buis

 Fred was ook erg geschrokken van mijn wartaal, dus we stelden donderdag samen een werkplan op en toen stapte ik twee uur eerder dan gepland in de de trein naar de ouders.

Dat was donderdag. Vandaag is het zondag en gistermiddag is Paul overleden. Straks komt zijn goede vriend WP hier zodat we samen orde kunnen scheppen in de lijst namen van mensen die op de hoogte moeten worden gebracht. Sommigen staan er alleen met een telefoonnummer op, anderen alleen met een e-mailadres. We gaan een plan maken. 

Ik heb gisterochtend energieloos in bed gelegen, ik kreeg mijzelf er gewoon niet uit. Heb je energie om op te staan? Nee. Lekker blijven liggen dan en je niet druk maken. En dat deed ik, ik word er nog wel eens goed in om goed te zijn voor mijzelf. Ik las wat in Miss Marples Collected Short Stories (waar Miss Marple pas in verhaal 23 voor het eerst een rol krijgt), en bleef liggen tot Rock een late lunch voor ons maakte. Om half 6 belde WP met het droevige nieuws. De brainfog die de hele dag al heerste werd alleen tijdelijk opgelicht omdat we gingen eten in de Bistro. Laatste keer, laatste avondmaal, en we waren de laatste gasten die overbleven. Natuurlijk heel veel gesproken over Pal. Ik dacht dat ik hem nauwelijks had gezien de afgelopen 14 jaar, maar als ik het zo langsging en optelde hielden we het lijntje eigenlijk wel vast, vooral met boeken. Bas vertelde waarom we in de top tien van favoriete gasten stonden: We kwamen regelmatig, vonden vrijwel alles lekker, en eisten niet een voorkeursbehandeling. Zo simpel is het dus. Eva bedankte me voor Solveig. Iedereen houdt van Solveig, zei ze, ook al moeten sommige mensen twee dagen aan haar wennen. Solveig? vroeg de jongen die naast haar glazen stond te spoelen en iets opving, Solveig is geweldig. Vlak daarvoor hadden Rock en Sam het over haar scriptie. Hoe goed dat was terwijl ze duidelijk niet iemand van de taal is. En dan draait ze zich om en maakt iets dat zó fantastisch is! zegt Sam. Ik barstte van het trotse-tante zijn.

Mijn leven wordt steeds kleiner en kleiner, en ik denk dat deze verkleining best goed is, zeker op dit moment. Laat het maar klein zijn, ga maar niet belangstellend doen naar andere mensen toe, die zijn er nog steeds wel als ik uit deze idiote buis kruip. Geen tunnel, geen pvc buis, maar ik stel me zo'n geribbelde slang voor die we vroeger hadden en die je rondzwaaide tot er een hard suizend geluid uit kwam.

Brainfog

 Ik ben erg geschrokken van het verwarde telefoongesprek dat ik gisteren aan het eind van de middag voerde met collega Fred. Ik hoorde mijzelf wartaal uitslaan, onsamenhangend zijn, zelfs ophangen wist ik niet goed te doen. Het liefst had ik zonder nog een woord te uiten de rode knop ingedrukt maar dat mag dan natuurlijk niet. Als ik daarna was verdwenen was ik echt diegene in het bericht ‘een vrouw van middelbare leeftijd heeft in verwarde toestand haar huis verlaten’. Ik moet niet alleen letten op mijzelf tijdens de uren dat ik werk, ik moet vooral letten op mijn herstel. Hoeveel tijd kost het mij om van die hoofdpijn af te komen, om de brainfog te boven te komen en weer helder te denken? Ik heb de indruk dat dit veel beter is dan in november, logisch. Maar ik wil daar bewuster van zijn.

Ik gunde mijzelf gisteren een rustige dag op mijn eigen bureau. Vita Contemplativa enzovoorts. Ik belde met Vera over de mogelijkheid om de uitvaart van Michel daar te houden, met Ilse om te vragen hoe zij had gezorgd voor de bibliotheek van haar man na zijn dood, en met een collega die eigenlijk liever de uitspraak van de Raad van State wilde volgen vanwege de status van zijn vriend. Gewone korte alledaagse gesprekken waarbij ik steeds dacht: doe toch niet zo focking hard je best om sociaal te zijn. Of om als weldenkend mens over te komen. Om dwars door die brainfog heen te beuken.

En dus 's middags, na een frisse wandeling van een uurtje, belde ik met Fred wat ik alert en attent en grappig wilde doen maar waar ik niet aan kon voldoen. Ik hoorde mijzelf wegglippen en kon niets doen om het tegen te houden. Het is niet erg, appt hij vanochtend, we hebben het er vanmiddag over. Ik wil het er niet over hebben. Ik wil met een deken over mijn hoofd in bed liggen.

Omdat het de Internationale dag van de Italiaanse keuken was, ging ik met Ellen eten bij Boccaccio. Ik vraag me nu af hoe onsamenhangend ik ben geweest. Of heb ik toch het meest geluisterd naar haar verhalen over haar moeder?

Vanochtend voel ik me intens verdrietig. Ik weet helemaal niet of het al wel echt beter gaat dan in november. Ik moet ook alle ideeën daarover loslaten, als er al iets is dat ik MOET doen. Het korte telefoongesprek dat ik al voerde maakte me zomaar zo emotioneel dat we snel hebben opgehangen. Ik moet afstappen van het idee dat ik al weer normaal kan werken en denken en bestaan. Ik kan dat helemaal nog niet. 

Vita Contemplativa

 Bij het grote overleg waren een paar spelers niet aanwezig, en dat werd vervolgens niet besproken. Ik zat erbij, vertelde over het eveneens grote overleg vorige week en zonk terug. Het was een interessant gesprek. Iets tussen inhoudelijk café-gesprek en inspiratie-meeting in, en was misschien wel terug te voeren op Vita Contemplativa dat ook werd aangehaald. Waarom moet je per se van nut zijn, waarom is doen datgene wat ons leven bepaalt? 

Na afloop dacht ik: zo makkelijk kun je niet weglopen van de noodzaak een artistieke visie te schrijven, hier moet ik actie op ondernemen. Maar na afloop werd ik gebeld door WP. Ik vermoedde met slecht nieuws over Michel, maar integendeel: hij kan weer slikken en medicijnen opnemen omdat ze uit hadden gevonden dat hij weliswaar geen water binnen kan houden maar dat tonic wel heel goed werkt. De huisarts die hem min of meer op heeft gegeven mag nu zijn best doen alsnog een plek in het hospice te regelen.

Zijn moeder had een goed idee: waarom niet de uitvaart houden in Vera? Mooi, zei, ik, want ik kan Olaf bellen. Dat hoeft toch nog niet? vroeg WP, maar ik herinnerde me dat we in Het Kleine Theater eens die vraag kregen en er toen twee dagen over deden om te antwoorden. Dat wil je mensen niet aandoen, dus polsen kan altijd. Michel moet het nog wel even volhouden, lachten we, want het is nu Eurosonic. Verder had ik nog een briljant idee voor zijn vijf fantastische gitaren: veil ze tijdens ESNS in Vera, en geef de opbrengst aan een doel van Michels keuze.

Het was goed WP eindelijk gesproken te hebben. Hij bracht ook naar voren dat Michel meende alleen kennissen te hebben na 14 jaar (semi-)kluizenaarschap. Ik zal het herhalen in mijn toespraakje op de uitvaart.

Ik kwam niet terug op de artistieke visie, maar nam, na een lunch waarin ik klachten aanhoorde (verandert er dan niets?) met een goede hoofdpijn de trein naar huis. Ben ik slap of interesseert het me gewoon geen fuck? Wat voor zin heeft het als iemand die geen besluit kan nemen de touwtjes in handen heeft?

Manvolk

 Werk maandag hield in dat ik een uurtje bij een vergadering zat en toen een uurtje napraatte met twee mensen die te furieus waren om daar tijdens de vergadering iets over te kunnen zeggen. O boy, is er dan niets veranderd in mijn afwezigheid?

Op mijn LinkedIn dook een geest uit het verleden op. Een vriend van een ex die me vertelde dat van al de vriendinnen die de ex heeft gehad ('en ik zag er heel veel langskomen, zelfs die-en-die'), was ik toch degene die het meest bij hem had gepast. En ik dacht: denk jij nu echt dat dat een compliment is? Die man heeft me jarenlang doen smachten naar wraakacties waarbij ik een mes in mijn handen hield. Die man heeft vijf jaar van mijn leven vergald. Aan de andere kant heeft hij me ook geleerd manipulatie te doorzien en kleinzielige en afhankelijke mannetjes onmiddellijk de rug toe te keren. Ik reageerde met een Ik herkende je nauwelijks van de foto (haha) en met mij gaat het goed, waarop hij snel al weer vertelde dat hij zoveel kinderen had, zoveel jaar geleden was gescheiden en zoveel jaar geleden was hertrouwd, en me vroeg hoeveel kinderen ik had. En ineens voelde ik walging. Ik ga niet meer reageren.

Een andere geest uit het verleden feliciteerde ik met zijn verjaardag en vroeg hoe het ging. Dank en longontsteking. Vervelend en beterschap. Punt. Geen enkele vraag en reactie terug, en dit was iemand die me ooit verweet te weinig moeite voor hem te doen waarna ik hem eens vorsend bekeek en vertelde dat alle initiatieven tot afspraken van mij kwamen en bovendien waren we kennissen, geen hechte vrienden dus vertel me waar je verwachtingen op gebaseerd zijn? Die man heb ik jaren met rust gelaten (en inderdaad, hij toonde in die tijd geen enkel initiatief), maar omdat hij tegenwoordig klein leeft waar zijn leven vroeger uitbundig was, en ik denk: ach wat maakt een felicitatie-appje nou uit? liet ik na drie jaar weer wat van me horen. Dat gun ik een mens wel. En dan schrijf ik hierboven over manipulatieve karakters en ik denk wat een slapjanus ben ik toch en ik besluit dat ik ook deze geest weer terugstop in de fles waar die hoort.

Whatsapp

 Terwijl ik zaterdag op de overloop van de expositieruimte stond te wachten op de dingen die gebeurden, kreeg ik een appje van Erna. Ze was verontrust na een app die Michel haar stuurde, en die klonk als een afscheid. Toen ik hem meteen daarna appte, ik moet het toch even checken natuurlijk, en vroeg of hij zicht had gekregen op een plek in het hospice antwoordde hij negatief. Maar niet erg, er stond sinds een dag een verpleegbed en als het nodig is krijgt hij 24 uur per dag verpleeghulp. Hij sloot af met 'Het komt goed', wat dan toch heel raar staat, want dat is niet zo. Gisteren kreeg ik van hem een appje met het verzoek om het contact via WP te laten verlopen, maar dan het liefst alleen het hoognodige, want WP is ook moe. Ik schreef: 'Is goed. Zet m op en ik denk aan je', want dat doe ik ook bijna continu. Ik kreeg gevouwen handjes terug en ik denk eerlijk gezegd dat dit het laatste teken van leven is dat ik van hem zal krijgen. WP heb ik geappt 'want dan heb je mijn nummer', wat hij natuurlijk al lang heeft want hij is de schatbewaarder. Maar dan staat er tenminste al een chat met mij klaar.

Je kunt schelden op whatsapp maar ik ben blij dat het er is.

Ik las zondag een boek uit, belde met mam die een licht-verwarde indruk maakte ('wat gaan we ook al weer doen straks?', 'van 4 tot 7 naar de verjaardag van Ineke', 'nee Koos zolang wil ik niet', 'maar we gaan ook samen eten', 'oké', wetend dat pa het een kwartier later weer opnieuw moet vertellen), maakte een wandeling van een uurtje, luisterde -tig podcasts waar ik me niet zoveel meer van herinner en genoot van de fantastische en troostrijke pasta carbonara die Rock maakte. En zo gaan de dagen in stilte voorbij.

Confrontatie

 Ik ging met George theedrinken in de brasserie op de hoek, hij was later omdat hij zijn gehoorapparaat was vergeten en terug naar huis moest. Zijn leeftijd (73) is de laatste maanden ineens een probleem geworden door lichamelijke ongemakken, en dat terwijl hij nog geen twee jaar geleden zonder een centje pijn de Kilimanjaro op liep. Hij leefde ook mee met mijn hersenschuddingen en behoefte aan weinig prikkels. 'Vervelend voor je', zei hij, 'want jij bent altijd zo energiek', en weer dacht ik: dat is helemaal niet waar. Misschien had ik jaren geleden veel energie, dook ik toen onvermoeibaar van het een in het ander, maar sinds mijn oog merk ik dat ik het allemaal wel best vind. Ik heb nog lang gedacht dat ik veerkrachtig was, bijvoorbeeld, maar dat ook dat is helemaal weg. Met Esther van Mamacash heb ik hele gesprekken gevoerd over de negatieve invloed van de overgang op je energieniveau en concentratievermogen, en nu denk ik: Zijn die hersenschuddingen niet gewoon een manier van mijn lichaam om te zeggen: Lekkere troel, laat die boel toch eindelijk eens de boel, doe jezelf een plezier en ga een paar tandjes rustiger door het leven?

Confrontaties met jezelf, rouw over dat we dingen niet meer als vanzelfsprekend kunnen, en natuurlijk de ontdekking dat mensen uit onze omgeving wegvallen. George had in het afgelopen jaar drie keer gesproken op een uitvaart. Ik ga dat binnenkort voor het eerst doen. Hoe je dat doet, daar hadden we het ook over. Hij hanteert een driestapsopbouw: waar kent hij de persoon van, hoe zag hij de persoon en geef de aanwezigen iets mee, een gedachte. Ik zag meteen voor me hoe ik over Michel ga vertellen. Confrontaties en nieuwe realisaties, en toch was het een heel leuk gesprek. Niet te lang hè, na een uur was ik bekaf.

Rock en ik togen meteen daarna naar de expositie in Block C, waar we doorliepen naar boven achterin, de plek waar de performance zou plaatsvinden. Het was ongelooflijk druk, zo erg zelfs dat ik al na tien minuten en maar hele korte gesprekjes met mensen terug op het overloopje ging staan. Even erbuiten zijn.. Ik werd knettergek van de herrie, en misschien ook wel van de leuke mensen om mee te praten. Moet praten moet gesprekken leiden moet leuk doen. Moet tegen iedereen die ik zie iets leuks zeggen. Wat is dat toch voor onzin, ik kan toch ook gewoon glimlachen en alleen Hoi zeggen en afwachten of iemand anders begint. Loes kwam de trap op toen de praatjes al waren begonnen, die kan niet op tijd komen maar dat is een ander verhaal. Kom, zei ik, we gaan iets drinken bij Wadapartja op de hoek. Ze maakte geen enkel bezwaar, we dronken thee en Rock voegde zich al heel snel bij ons. Het was een hele goede opening en performance, zei hij, maar daarna wilde hij ook alleen maar weg, weg, weg van al die mensen.

Ik moet niets, en die wetenschap geeft me rust. Ook de werkgesprekken donderdag sloegen ik weet niet hoeveel gewichten van mijn schouders af. Als freelancer wil ik leveren en presteren, de hele tijd, want daar word ik voor betaald. Nu moet ik leren dat werk soms ook gewoon niet meer is dan aanwezig zijn en luisteren.

Aardbeientaart met slagroon

 De taartenclubmiddag was precies wat ik nodig had, en dat terwijl ik van tevoren nog stiekem even dacht of ik het zou afblazen, nadat ineens vrouwen zich ziekmeldden. En natuurlijk kwam de berger voor de auto precies op het moment dat de eerste vrouw binnenkwam, en terwijl ik buiten met de man praatte en toekeek en aanbood maar wel vreesde om iets te doen, liepen achter mijn rug een paar vrouwen gewoon mijn huis binnen zonder dat ik ze zag. Ik had de tafel al klaar staan, met de eerste pot kokend water met alle thee-toebehoren en de taartschaal, ze konden zich redden. Bovendien vind ik het fijn dat er ook nog eens twee via de achterdeur kwamen, lekker thuisgevoel krijg ik daarvan. Ik zwaaide mijn auto na en ging zeer voldaan tussen 7 andere vrouwen aan mijn tafel zitten.

Ruim drie uur praatten we. En dat deed me zo ontzettend goed. Iemand had prosecco meegenomen, en twee iemanden anders flessen witte wijn. Ik hoefde alleen de 0% bubbels uit de koelkast te halen die Josephine met O&N had achtergelaten. Er zaten geen echte bubbels meer in, ik vraag me af of het überhaupt nog smaakte.

Misschien later meer, dit was fijn zo en heel voedend en heel liefdevol. En ze aten allemaal de veel te stevig uitgevallen aardbeientaart op. Lief.

Twee dagen ervoor had ik een sms gekregen met 'Hoi pap, ik heb een ander telefoonnummer'. Ze worden wel erg slordig, die oplichters. Ik zag vandaag weer het screenshot die ik ervan had gemaakt, was het eigenlijk alweer vergeten terwijl het zo grappig is!

Rotten to the bone

 Een jongen in de trein draaide zich naar mij om en zei: 'You look rotten to the bone. I feel sick looking at you', en stapte uit. Twee vrouwen en ik keken elkaar verbijsterd aan. So sorry he said that, zei de ene. Why would you say something like that? zei de ander. Een typische persoonlijkheidsstoornis, zei een collega en ik besloot er een bizar verhaal van te maken nadat ik een selfie had gemaakt om te kijken of ik een vieze veeg over mijn gezicht had lopen. Maar drie uur later, toen ik in de trein terug zat, trilden mijn handen weer.

Lida zegt dat ik een harde werker ben. Dat is helemaal niet zo, ik ben onwaarschijnlijk lui. Ze zei ook: denk erom dat je niet in een burn-out terecht komt en ik wil het niet maar ik zei toch: ik ben bang dat ik er inderdaad naartoe aan het glijden ben. Dat project van collega Clairy kan ik redelijk van me afschudden als ik bedenk dat het nu eenmaal zo is en dat ik niet verantwoordelijk ben voor wat anderen doen en dat ik er niet in mijn eentje voor hoef te zorgen dat alles goed komt. Mijn leerschool van de laatste 5 jaar. Eindelijk. Met Lida belde ik om wat voor Mamacash over te dragen. Ik moet rust hebben.

Voor de accu heb ik trouwens mijn hoofd in het zand gestopt. Want als de Wegenwacht komt en de MacGyver tegen me zegt wat ik moet doen dan begrijp ik hem niet en doe ik het ongetwijfeld fout. Schud hier, druk daar, ik kan dat niet meer. Net als Routes en Aanwijzingen is Tijd ook iets engs geworden. In de trein kijk ik niet meer naar de eindtijd. Ik onthoud het niet en de borden maken me in de war. Ik kan het niet meer plaatsen in de dag.

Op kantoor dronk ik koffie met de man die al twee jaar aan het terugkomen is van een hersenschudding en bij ons reïntegreert. Ik vroeg hem hoe hij er mee omging en merkte weer dat dit is wat ik graag doe: mensen interviewen. Op een gegeven moment werd ik emotioneel. We hadden het over verwachtingen en moeten en mensen teleurstellen. Je bent verdrietig, constateerde hij en liet het mij ook zeggen. Ik ontspande bij een vrolijke collega en lunchte met Bor, die de treinjongen betichtte van een persoonlijkheidsstoornis en met wie ik het kreeg over rouwen, wat ik van hem nog moest doen. Hoe ging hij ermee om dan, vroeg ik, want hij kreeg in september een vervelende diagnose? Daar werd hij dan weer emotioneel van. Wat een bijzondere werkkring is dit toch. Goed was ook dat we beiden vertelden hoe we twijfelden aan ons nut voor de organisatie, kunnen we dit werk nog wel leveren, en dat ik toen dacht: maar als ik hier wegga, wat kan ik dan een andere werkgever bieden?

Weer terug in mijn stad bezocht ik Michel, met een doos ijsjes die ik in een al bomvolle diepvries stopte. Het gaat echt slecht met hem. Ik zei nog: ik ben op de elektrieke, maar dat was allemaal net te laat geregeld. Sinds zijn operatie vlak voor kerst is hij niet meer buiten geweest. Het was wel goed zo, wat hem betreft. Als dit het leven is, hangen op de bank, niet kunnen eten, en het water dat hij drinkt meteen weer uitkotsend, dan hoeft het voor hem niet meer. Wou hij nog ergens naar toe? Iets of iemand zien? Maar nee, hij schudde van nee. Ik vertrok al snel, ben er niet eens een half uur geweest. Maar ik wou hem niet vermoeien en kom liever volgende week nog eens tien minuten terug. Of ik de curator van zijn boeken wil zijn. Tuurlijk, laat Willem het maar op de regellijst zetten. En of ik nog steeds wil spreken. Tuurlijk. Maar ik werd er wel stil van. Laten we er rekening mee houden dat dit de laatste keer is, zei hij, en maakte een selfie van ons samen. Hij hoopt snel naar het hospice te kunnen. Ik kan niet goed schrijven over deze middag. Er komt niet veel anders dan hij-zei ik-zei uit mijn vingers. Maar dat komt ook omdat de dag nog niet voorbij was. 

Ik maakte een opmerking over de grote kring mensen die hij om zich heen had. Dat had hem ook verbaasd. Als hij dat had geweten had hij zich de laatste 14 jaar, na zijn burn-out niet zo als kluizenaar verstopt. Semi-kluizenaar noemde hij het. Hij zegt semi bij veel dingen.  

Ik liep soms en fietste soms naar huis. Te ongedurig om te fietsen, te zwaar gemoed om snel vooruit te willen. Ik liep snel bij de kapper naar binnen, zei stralend Je hebt nog niets van mij tegoed, legde de 5 euro op zijn bureau, zwaaide prettige avond en zakte op de fiets weer ineen.

Thuis was de handboog gekomen. Ik hing met een rode wijn in de draaistoel, keek toe hoe Rock alles in elkaar knutselde, maakte foto's die ik naar familie en X stuurde en zei dat patat prima was. Daar kikkerde ik zelfs een beetje van op, ik voelde me zowaar iets minder verrot. Tot mam belde, helemaal in de war. Loes en Moniek hadden bij hun gegeten en waren weer vertrokken en nu was het glad en ze hoorden maar niks. Nee mam, we zijn in Groningen. We zijn thuis. Kijk maar op Zoek. En dat stelde haar gerust. 

Vandaag alleen de taartenclub. Ik bak de taart, iedereen meldt op de app dat ze snuffig zijn en och ik moet me ineens haasten voor de fysio. Dan maar niet langs Indra. Ik zou toch niet weten wat ik moest zeggen.

Routes

 Drie afspraken. Eigenlijk teveel. Dolblij dat ik de bestuursvergadering van TNHB en de bijeenkomst van Mamacash had afgezegd. Eerst werk, toen bedrijfsarts en toen de kapper. Bij de laatste: ik gaf hem € 25 in plaats van € 30, in de volle overtuiging dat ik hem 30 gaf. Ik maakte zelfs een grapje over dat het niet gestreken was zoals hij met de vorige klant maakte. Gelukkig deden we heel cool over mijn vergissing. Gepraat over hersenschudding, en meer kan ik me niet herinneren. Mijn haarkleur in de winter is middel-blond, naar Europese standaard. Daarvoor op de fiets naar Zernike, naar de bedrijfsarts. Rustig aan opbouwen, zegt hij, anders ben ik zo terug bij af. En toen vertelde hij over zijn tijd als muzikant, bassist. In Winschoten. Dat ken ik, zei ik, van een ex begin jaren negentig. Wie dat was, wilde de arts weten. Nee, zei ik, en hij knikte verontschuldigend. Bassist en arts dus.

Wat me bij hem te binnen schoot: routes. Ik heb problemen met routes. Twee jaar geleden wist ik feilloos in een vreemde stad waar ik was, nu knalt mijn hoofd al als iemand zegt Links en dan de tweede rechts. En met knallen bedoel ik: ik kan het niet aan, bevries, en mijn hoofd schakelt uit. Misschien zeg ik nog iets van Hmm, want een geluid maken werkt geruststellend. Cijfers werken ook bevriezend, tegenwoordig. En ik ben zo dol op cijfers!

Het begon in de ochtend toen de auto niet wilde starten terwijl ik naar Drachten moest. De accu is met dit weer leeggelopen. Denk ik. Denkt iedereen, ook de bedrijfsarts. Naar hem ging ik sowieso al met de fiets, qua beweging. Heen met het gemak van de elektrieke, terug met een lege accu. Maar die had ik gewoon vergeten op te laden. Ik kon bijna in een rechte lijn dwars door de stad naar het noorden fietsen, langs de nieuwe kamer van neef Watze die vandaag de sleutel krijgt tot opluchting van zijn familie. In plaats van Drachten heb ik lang gebeld met collega Clairy en ben met de Werk Drive aan het knutselen geweest.

De arts zei: beter te langzaam dan te snel. Ik zei: maar voor hoeveel uur moet ik me dan op welk moment beter melden? en hop het duizelde alweer. Hij zei: daar ga jij niet over (we tutoyeerden al weer een tijdje). Hanteer de tactiek: werk meer als je dat kunt en meld dat pas achteraf aan degene die het moet doorgeven aan de arbodienst. Want dan weet je zeker dat je op het juiste aantal uren zit. Ik kwam slecht uit mijn woorden, vond ik, ik moest erg zoeken. Hij zei dat niet te merken. Toen was het ineens genoeg. Stop, zei ik na weer een bassistenverhaal. Ik zit vol, ik ga. Maar toen zat er al weer een uur op.

Ik werk vandaag van 11 tot 1, ga dan Michel een ijsje brengen en zijn boekenkast plunderen. Vanochtend las ik Schaaknovelle. Klein, mooi, en eindelijk weer het gevoel dat ik kan lezen.

Sprinters

 De vergadering verliep best. Ik zat met mijn adjudant te wachten in de koude vergaderruimte en vond de rest, toen ik ze wilde halen want waar bleven die mensen, om een behaaglijke tafel. Insubordinatie! riep ik tegen de adjudant, en we schoven aan. Ik deed rustig mijn verhaal en leidde vervolgens de vergadering waarbij ik regelmatig dacht: wat ene slimme mensen op een hoop! Wat een voorrecht. En wat een frustratie speelt hier, vanwege cruciale punten die maar niet worden bepaald en beslissingen die maar niet worden genomen.

Ik nam de tijd, de volle twee uur. Mijn concentratievermogen nam in de loop van de twee uur wel af, maar ik mag niet klagen. Even wakker schudden door hard maar inwendig te roepen Bijblijven mevrouw, tandje erbij! en hoppa. De hoofdpijn in de trein was aanwezig, ik weet dat aan het sprintje dat ik moest trekken omdat de trein op punt van vertrek stond, volgens het bord. Eenmaal op mijn plek uitzijgend wachtte de trein nog 3 minuten op andere sprinters. Bijzonder sympathiek, dat dan weer wel. En mijn hoofdpijn zakte weg. Denk ik. Ik weet het eigenlijk niet meer. Vanmiddag mag ik naar de bedrijfsarts. ben erg benieuwd.

Zinnen

 Het zint me niet meer wat ik hier doe. Ik wilde bijhouden hoe mijn activiteiten invloed hebben op mijn hoofdpijn, mijn concentratie en andere ongemakken, maar ik merk dat ik daar niet over wil schrijven want dat is geklaag en gejammer. Het is wel weer fijn om mini-verhaaltjes te schrijven. Waarom dan hier en openbaar? Net als mijn boekenblog geeft me dat, ondanks de volstrekte anonimiteit en gebrek aan lezers, een tikje ernst die een dagboek of morning pages me blijkbaar niet kan geven. Ineens let ik op woorden en constructies. Als dat mijn doel is dan moet ik er vooral mee doorgaan. Ik denk er nog even over na.

Een volgend lastig punt is dat ik nu weer aan het werk ben, al wil ik de 2 uur per dag nog niet echt als 'werk' bestempelen. Gaan we weer: wat is werk? Informatie uitwisselen bij het koffieapparaat? Vergaderen? Plannen schrijven? Telefoneren? Andere mensen vertellen wat ze moeten doen en gaten in werkzaamheden ontdekken? Begrotingen controleren? Radertje zijn in de trein richting het eindstation?

De laatste maanden dat ik werkte, voor mijn ziekmelding, had ik het er met vijf collega's met enige regelmaat over dat het moeilijk is te definiëren wat we doen, en wat er van ons wordt verwacht. Hieronder zelfs de controller die het liefst sarcastisch of nee betweterig, uit de hoek komt en het volgende moment een heel zorgzame trek blijkt te hebben. Ondanks dat hij, uiteraard, weet wat zijn taak is, had hij vaak het gevoel dat hij niet verder kwam, niet toekwam aan zijn eigenlijke werk. De tweede die het niet wist is inmiddels vertrokken. De derde heeft deels mijn werk overgenomen, maar dat wat het meest dringend moest worden gedaan liet hij liggen, hij had het anders ingeschat. Dat ligt nu gelukkig bij iemand die het al in eerste-eerste instantie zou doen. De vierde heb ik gisteren wel gezien maar niet echt gesproken, de vijfde heb ik kort gesproken, die zit vooral met persoonlijke zaken en een tweede baan die ze heeft, de onrust in dit gezamenlijk werk helpt daar niet bij. We drinken wel een keer een goed kop thee.

Werk is altijd complex. Als freelancer heb ik zoveel gezien dat ik niet meer geloof in een goede werkomgeving. Iedereen zoekt weer iets anders uit. Hier is het hoe je een organisatie bouwt op de fundamenten van iets eenmaligs, met deels nieuwe mensen. Helaas is er weinig hulp, of wordt er weinig hulp gezocht. Want ik denk dat we niet zonder experts van buitenaf kunnen.  Daarnaast denk ik als oud-freelancer nog altijd in output, in presteren en leveren. En dan verbaast het me dat mensen hele dagen, hele weken, niets doen terwijl ze aanwezig zijn. En mopperen. Ik heb nog steeds veel te leren.

Tot zover. Vandaag werk ik alleen vanmiddag. Dan zit ik mijn oude groep projectleiders voor. Mooie kans om bij te praten en te vragen wat er, bij hen, speelt. Eerst die uitgegroeide nagellak eens verwijderen.

Beetjes

 Lessons in Chemistry uitgelezen, ontbeten met mijn eigen granola wat fantastisch voelt en ja ook zo smaakt, uurtje gewandeld, hoog op de bank gezeten vanwege rug en bedacht dat ik die oefeningen eens moet doen (fysio: op handen en knieën de rug bol en hol maken, chiro: hangen aan de deur, voeten op de grond houden), podcasts geluisterd (mijn downloadmap raakt weer vol omdat ik nu probeer meer van de stilte te genieten), en met Michel afspraak gemaakt voor donderdagmiddag. Ik denk niet dat hij de fiets nog zal gebruiken maar ik neem het mee, kunnen we nog altijd zien. En als hoogtepunt van de dag: kerstboom afgetuigd. Nu vragen we elkaar steeds wanneer ze langskomen om de boom op te halen.

Het is maandagochtend, ik ga voor het eerst in tijden weer naar het werk. Ik zie er niet tegenop en ik verheug me niet overmatig. Het is. Die ene woensdag voor de vakantie dat ik er was merkte ik dat ze verdomd weinig waren opgeschoten, dus ik ga een lekker late trein nemen en op kantoor vooral koffiedrinken en bijpraten. Ik zie wel hoe het loopt.

Granola

 Uit drie verschillende recepten heb ik mijn eigen verse granola bedacht, want ik wil weer gaan ontbijten, maar dan niet met brood en niet met iets viezigs. Eigenlijk heel eenvoudig als je alle ingrediënten hebt, dan hussel je ze door elkaar en stopt ze 30 minuten in de oven. Het is in ieder geval al lekker om van te knabbelen. Verder liep ik 40 minuten naar de kroeg en een uur later 45 minuten weer naar huis waar ik een vegetarische cassoulet had voorbereid, recept van 'Wat schaft de podcast'. En weer deed ik 9 minuten iets op de bakplaat in de oven waar ik zelf nooit op gekomen was: boerenkool, olie, peper en zout. Ik voelde me zeer voldaan. Misschien, ooit, gaat dit soort eten en lekkers maken beklijven en normaal worden.

Mam is nog steeds dolblij met haar dagje met andere ouderen. Wanneer mag ik weer? vraagt ze steeds. Ik heb Loes in de kroeg een tas gegeven met lampjes voor pa's diaprojector, Joop ter Heul voor mam, en een potje granola voor haarzelf. Ook weer afgevinkt. Ik ben een zeikerig regelmens dat ik niet meer wil zijn. Ik houd mijn mond al vaker, neem geen initiatieven meer, laat de energie-slurperij bezit van me nemen en voel het niet meer als mijn verantwoordelijkheid.

Overigens gaat het beter met mijn rug, ik trok die wandeltochten prima. Alleen toen ik thuis op de bank ging zitten leek het alsof mijn rug weer helemaal knakte. Er moeten dus veel kussens onder mijn billen en veel in mijn rug gestopt worden, dan gaat het beter. Of ik ga eens beginnen met de oefeningen, wil ook wel eens helpen.

Michel appte dat het niet goed gaat. Energielek, noemde hij het. Volgende week krijgt hij thuiszorg, familie, vrienden en buren doen de rest, bezoekjes kan hij maximaal 30 minuten hebben. Hij hoopt me komende week te zien. Ja ik ook. Dit klinkt niet goed.

Blazoen

 Mam is af en toe in paniek, dus hadden we bedacht dat de Bach rescue druppels een oplossing konden zijn. Loes kocht ze dinsdagochtend, we probeerden het uit, maar toen ze het echt nodig hadden, woensdagavond vlak voor Loes en ik de schouwburg in gingen, kreeg pa de spray niet aan het werk. Het wisselt erg met paniek en berusting, aan het eind van deze week gaat ze voor het eerst naar de dagbesteding. Ik hoop zo dat ze het leuk vindt!

Ik wenste de Hulp met een boks Happy New Year en liep naar mijn bureau waar ik wc-boodschappen deed en dacht aan Indra. Een medegang-gebruiker gaf me haar adres en ik appte de gang wat er was gebeurd en dat ik een kaart namens ons zou sturen. Altijd dezelfden die reageren. Over reageren gesproken: nog steeds niets van Michel gehoord. Kan ik verwachten dat een doodziek persoon eens als eerste contact zoekt? Of ligt dat standaard bij mij?

Na het bureau liep ik naar de brasserie op de hoek om te lunchen met Ida, wat gezellig was, we hielden het simpel en ik was na een uur weer gaar. Ik moet toch eens proberen om weer wat uithoudingsvermogen op te bouwen. Hoe doe ik dat? Als mijn rug beter is ga ik weer hardlopen. Wandelen lukt wel weer, gewoon geen zware rugzak om doen. Ik heb wel George afgebeld en onze afspraak verplaatst naar een zaterdag, een mooi afgebakende omdat ik daarna na de opening van Karel ga. Ik heb Freya geappt dat ik weer zin heb in werk. Gewoon blijven zeggen, dan komt de lol vanzelf wel.

Ondertussen bevestigde Rock een blazoen aan de achtermuur van de tuin. Hij heeft dan 11 meter om te schieten zodra zijn boog binnenkomt.

Lelijk eendje

 Ik heb de Chiro toch maar verteld over de Fysio, voornamelijk omdat ik vreesde dat Susan blauwe plekken had gekneed die ik niet voor Elena zou kunnen verbergen. Die keek natuurlijk helemaal niet onder mijn shirt. Moest kunnen, zei Elena zelfs, in de woorden van mijn moeder. Het klonk als toestemming, waar ik wel om moest grijnzen. Mijn ruggengraat stond schever dan normaal, ik moet aan de deur hangen, en we spraken even over terugkeren naar werk. Dat koffiedrinken soms belangrijker kan zijn dan presenteren en leveren. Ze had er zelf ook tegenop gezien, zei ze. En dat was alles wat we over haar terugkeer zeiden.

's Middags dronken Brigitte en ik thee bij de Ugly Duck en namen er een taartje bij dat zij half liet staan. Ik wou dat ik haar discipline had want het was gewoon niet lekker. Mijn vork dacht daar anders over. Na een uur was ik klaar met de herrie en wilde ik lopen, het liefst naar VdV om tussen de boeken te graaien. Maar daar voor de deur kreeg ik een app van Indra, de schoonmaakster van ons kantorenpand. Haar jongste zoon is op 31 dec plotseling overleden, van de brug gevallen, appte ze. Het doet me bijzonder veel pijn. Ze heeft me laatst nog stralend en met pretogen staan uitleggen dat het slecht met haar gaat vanwege lichamelijk ongemak, en nu is haar zoon overleden. Het raakte me enorm.

Ik kocht een boek, ik ging 's avonds naar de schouwburg, negeerde manhaftig de herrie van publiek, en al die tijd dacht ik aan Indra. Ik omhelsde acteurs die na afloop in de artiestenfoyer langs Loes en Jetta en mij kwamen, complimenten uitdelend, en ik zag de hele tijd Indra voor me. Ja, Jetta was er ook, haar indringende parfum is op de een of andere manier in mijn haren terecht gekomen.

Mijn rug deed zeer, de artiesten zeiden steeds vriendelijk 'nee blijf maar zitten', mijn hoofd zat vol en dat ongeluk van de zoon wilde er per se nog bij in terwijl ik daar niet van gediend was. Al die worstelingen maken me moe, en het gaat niet eens over mij!

Eerlijk denken

De oud collega stond in de AH ineens voor me. Dag mevrouw, zei hij. Dag meneer, zei ik. En ik bedacht dat ik best hardop kon zeggen wat ik dacht dus ik vroeg: 'Hoeveel kleinkinderen heb je nu?' Ik ben nu eenmaal bezig met het verschijnsel dat ik over tien jaar al met pensioen ga en dat ik niet begrijp hoe dat kan. Dus heb ik mensen met kinderen nodig om me te vertellen hoe hun werkelijkheid er in de generatievorm uitziet. Hij zei 'Vier.' Ik zette grote ogen op. 'En daar blijft het ook bij,' zei hij streng. 'Haha,' deed ik. Hij liep door en ik hielp mijn man met ketchup uitzoeken.

Daarvoor was ik bij de fysio, voor mijn rug. Ik moest meer als een pudding zitten. 'Ik dacht dat jij dat vast niet goed zou vinden,' zei ik want dat dacht ik ook. Ze deed alsof ze dat gek vond maar ik kan me niet voorstellen dat ze niet weet dat mensen haar stem horen met alle tut-tut's die ze misschien nooit zal zeggen maar die onder haar patiënten ongetwijfeld leven. Daarnaast was ik weer erg grappig en heb ik veel pijn gehad. Morgen naar de chiropractor die ik na drie maanden afwezigheid eindelijk weer kan begroeten. Ik weet zeker dat zij een wervel recht gaat zetten en mij vertelt dat ik nooit als een plumpudding in elkaar moet zakken.

Daarvoor waren we 140 kilometer verderop bij een moeder die zich niet alles meer kan herinneren en een vader die ook wel eens wat tijd voor zichzelf wil hebben. Ze denkt dat mijn vader uit vier of vijf andere mannen bestaat. Vrijdag gaat ze voor het eerst naar de dagbesteding, alle mannen kijken daar stiekem een beetje naar uit.

Sociaal overvoer ik mijzelf een beetje. Ik heb veel thee- en koffieafspraken en ga deze week weer eens naar de schouwburg. Ik kreeg van Eva een appje dat ik de lasagne maar vast uit de vriezer moest halen want ze at graag mee. Was die voor mij? Och nee voor haar zus. Het klonk al zo voortvarend, zei ik. Ik wist niet eens dat je in de buurt was, maar altijd welkom natuurlijk. Elizabeth heeft de nieuwe baan en ik wacht even tot ik iets van Michel hoor. Ik moet de fiets niet gaan opdringen. Komende weekend moet ik maar eens vrij nemen van dat gesocialiseer, want daarna begint het werkende leven weer.

Projectie

 Tegen half vier reden Loes en ik naar onze ouders, die ons via Zoek en de nieuwe whatsapp-live-locatie functie in de gaten hielden. We hebben ze niet verteld dat het spannend was of we het met de electriciteit van de auto zouden redden tot Borne, het laatste halfuur hielden de nog af te leggen kilometers van Apple Kaarten en de nog af te kunnen leggen kilometers van de auto ons als spel bezig. Toen we nog een slaapkamer deelden deden we 's avonds associatieve spelletjes. Mijn favoriet was de ander een onderwerp of voorwerp geven, dan via de wekkerradio in de gaten houden wanneer er een minuut was verstreken, 'stop' roepen en dan moest de ander zeggen op welk onderwerp zij geëindigd was. En dan kijken of ze de weg nog een keer kon afleggen maar dan hardop. Ach, die goeie oude tijd. Laten we dit weer als autospelletje invoeren!

We namen de ouders mee uit eten bij Van der Valk. Mam was meer bezig met onze serveerster dan met ons. 'Je praat zo leuk,' zei mijn moeder, 'De volgende keer wil ik jou weer hoor.' Ik werd wat rood. Pa dacht Turks, Loes en ik mompelden Oost-Europees, de serveerster zei: ik ben de enige met een accent (Twente! dacht ik, we zitten in het hart van Twente!), dus ze weten meteen wie u bedoelt. Ik voelde mijn wangen wanhopig branden. Maar ik geef toe: ze deed het hartstikke leuk. Ze vertelde mam welke nagerechten ze kleiner kon maken. Luxe koffie bijvoorbeeld. Nee mam, geen koffie voor jou. Thee dan? Mijn moeder schudde haar hoofd. Luxe koffie dan, zonder de koffie?

Weer thuis haalde mijn vader de diaprojector onder het stof op zolder vandaan, en dia's in sledes uit de kelder. We prutsten aan gebroken lampjes, dachten weemoedig terug aan de lampenwinkel van de dames De Man (zussen) en zochten vervangingen op internet. De projector zag er nog fantastisch uit, bijna 58 jaar oud. Is het een rare gedachtensprong dat ik me realiseerde dat ik op moet houden met zusje zeggen en dat zus een hele normale term is?

Proost

We bereidden een geweldig diner voor vijf voor, deden in de middag een dutje want ik was hondsmoe, en toen ik tegen vieren wilde opstaan was dat heerlijk slaapdronken. Mijn rug leek geheeld, hoera, ik denk omdat ik alleen op hoge stoelen zat. Waarom komen dit soort inzichten pas na twee weken? En daarnaast werkt die stomme Bisolvon ook nog eens goed, ik had alleen een hese stem.

Het eten was goed, het gezelschap gezellig, de avond ontspannen ondanks het koken. We hadden een joekel van een borrelplank, een ossenstaartsoep met shiitake, roodbaarsfilet uit de oven op een bedje van prei en venkel (Nigel Slater), Britse roasted potatoes (Stanley Tucci) en de wintersalade van Nigella die volstrekt overbodig was want iedereen zat al vol. Josephine had dessert meegebracht, waarvan niet alleen de cheesecake vol limoncello zat, maar per ongeluk ook de bodem. Dus namen we er ter compensatie een glas limoncello bij. Pas toen het gezelschap om 23 uur werd uitgebreid met nog een paar mensen voelde ik hoe moe ik was en hoe mijn hoofd knalde. Karel vroeg of mijn hersenschudding en het verwijderen van mijn oog niet heel zwaar was, bij elkaar. 'Nee hoor', zei ik automatisch. Mijn afweersysteem dook als vanzelfsprekend op. Niets is zwaar, heb geen medelijden met mij. En ik dacht: fuck, wees toch eens eerlijk! En wat is zijn vraag nou helemaal? Bedoelt hij of ik depressief ben? En toen antwoordde ik iets vaags en dacht ik ondertussen alleen maar dat de overgang ook niet helpt, dat echte depressie iets heel anders is, en dat hij verdomme wel eens gelijk kon hebben.

Ik kon de gesprekken niet meer aan dus ik verschanste me in de draaistoel en appte vrienden en andere mensen de beste wensen, Eva ook maar alsof er geen verjaardagen zijn vergeten en er geen radiostilte is. Voor de deur werd geknald maar dat interesseerde ons niet. Niemand had de neiging om de straat op te gaan en gezellig te doen met buren.

Om 2 uur mocht ik van mijzelf naar bed. De beste man van de wereld heeft na het vertrek van alle anderen de hele bende opgeruimd.

Ik dronk een glas prosecco bij de borrel, één glas wijn bij het eten en een shotje limoncello ter afsluiting. En dat terwijl ik van plan was geweest om mijzelf eens lekker en ter ontspanning vol te laten lopen. Super tevreden over het goede begin van een soberder leven.