Koyaanisqatsi

 Volgens Edith Eger in De Keuze, is dit de betekenis van Koyaanisqatsi: “Leven in gekte, leven in onrust, leven in onbalans, leven in desintegratie, een manier van leven die vraagt om een andere manier van leven (Hopi, VS)".

Welk woord beschrijft jouw huidige situatie, vroeg de psych gisteren, en daar hoefde ik niet over na te denken hoewel ik niet eens wist dat ik dit woord paraat had.

Die ochtend was ik naar een andere stad getreind voor een afspraak. Ik stond voor de deur, appte, belde, mailde. Geen reactie. Ik nam een koffie in een brasserie en keek in de agenda van degene met wie ik een afspraak had, zag dat er nog iemand bij zou zijn (waarom wist ik dat niet?), belde nog eens naar een voicemail en glipte toen maar met iemand mee het pand in. Mijn afspraak zat ontspannen te kletsen. Wat is dit nou? zei ik, waarom reageer je niet? O, haalde ze haar schouders op, gewoon niet gezien. Ik klets met een collega terwijl ik op jou wacht.

Ik ben weggelopen. Hier kan ik niet tegen met mijn voortdurend onder hoogspanning staand lichaam. Je moet mij niet een kwartier laten wachten en daar je schouders over ophalen. En als je op mij wacht dan check je toch je telefoon?

Met de psych heb ik er later hartelijk om gelachen. Het cultuurverschil tussen mij en die club is te groot. Vergaderingen beginnen daar bijvoorbeeld steevast te laat. Vijf minuten na de afgesproken tijd komen mensen binnendruppelen, als je geluk hebt. Dan moet de een nog even naar de wc en de ander nog even thee zetten. Toen ik er nog werkte vond ik dit al vreselijk, nu laat ik de kelk in zijn geheel met liefde aan mij voorbijgaan.

Nog later belde de re-integratiecoach. Waarom ik niet verscheen op onze Teams-afspraak (ze had aangebeld maar ik deed niet open). Ik wist van niks, en zij kwam er al bellend achter dat ze mij gewoon vergeten was uit te nodigen. We hebben nog wel gepraat en ze reikte me aan dat ik vooral de balans buiten werk moet zien te vinden. Het was een volle dag.

Ik ben niet meer bestand tegen slordigheden. Nooit geweest eigenlijk. Je daalt met zaken als te laat komen, slechte voorbereiding en comic sans sowieso in mijn snobistische achting. Maar nu komt daarbij dat ik mijn stinkende best doe om nog steeds aan mijn eigen normen te voldoen, in de verwachting dat dit gezien en gerespecteerd wordt. Ik ben wiebelig, maar ik doe moeite om normaal te doen. Het minst wat je kunt doen is mij met diezelfde zorgvuldigheid tegemoet te treden. Ik leef al te veel in gekte, en onrust en onbalans en ja, desintegratie.

Trajecten & Sarcasme

 Vorige week wees de culturele kennis me op revalidatietrajecten. Ik zocht natuurlijk meteen in de buurt, vond Hersenz, en meldde me aan voor een informatiebijeenkomst in Groningen, die eigenlijk vol zat. Maar ik mailde met het verzoek op de wachtlijst te mogen en ik gaf mijn sneue verhaal erbij.

Gistermiddag kreeg ik een mailtje dat ik erbij kon zijn, want het was online, en hier is de link en het begint over twee uur. Mijn sarcastische boze ik zuchtte eens diep en kon het niet laten om hele lelijke dingen te denken over incapabele mensen die informatie op websites niet up-to-date kunnen houden. Plus: hoe raar is het om mensen met hersenletsel een uur naar een scherm te laten staren? Plus: hoe flexibel denk je dat mensen met NAH zijn?

We waren met 14, introduceerden ons een voor een waarna een medewerkster toelichtte dat er voorwaarden zijn om deel te kunnen nemen en dat een hersenschudding niet echt is wat zij zoeken. Sarcasme zegt dan: waar je blijkbaar geen resultaten mee kunt boeken. Je moet een heuse beschadiging hebben, een diagnose, en het liefst al een traject hebben doorlopen. Welke diagnose en welk eerder gevolgd traject kreeg ik niet duidelijk.

Zit ik hier dan niet goed? mengde ik me in het gesprek, en kon niet zo heel goed luisteren omdat ik vooral worstelde om mijn frustratie eronder te houden en beleefd te blijven. Het antwoord bleef vaag. Heeft het voor mij zin om een afspraak te maken, drong ik aan. Tja, dat is voor iedereen anders, was het antwoord.

Ze vertelden hoe fantastisch hun traject bij Hersenz is, en dat de twee aanwezigen met een goedaardige en verwijderde hersentumor van harte welkom zijn. Maak gerust een afspraak, zeiden ze, dan gaan we je 2 jaar lang intensief begeleiden. Ik bleef hangen. Waarom zwaaide ik niet af? Omdat ik het niet begreep. Waarom kun je niks doen voor mijn soort NAH? Ik voelde me afgewezen om iets waar ik niets aan kan doen en ik bleef zitten omdat ik me niet kon voorstellen dat er niet ergens een opening zou zijn.

Ik doe heus mijn best, dacht ik, ik heb een ergo en een psycholoog en ik lees erover. Wie wil leestips? Zet maar in de chat, zei de spreekstalmeesteres, wat ik deed terwijl ik heus wel weet dat NAH-ers niet lezen. Het was meer dat ik zei: ik doe echt mijn fukking best, waarom kom ik niet door jullie ballotage?

Tot slot kwam er een ervaringsdeskundige aan het woord. Een filmpje met daarin een powerpoint met foto's en tekst in Comic Sans. Het was fijn om stupiditeit op een bergje te kunnen gooien. Niks voor mij, zo'n amateuristische organisatie met slechte websites, beperkte visie, geen boekenkennis en presentaties in comic sans. En bovendien: als ik ze afwijs kom ik meteen tegemoet aan mijn voornemen dat ik niet meer mijn best ga doen. Want dat blijkt best lastig.

Gewoon ontspannen

 De ergotherapeut hielp me uit de droom: cognitieve training is zinvol voor mensen met een beschadiging in de hersenen, dus niet voor mij want de MRI heeft uitgewezen dat ik dat niet heb. Wat ik wel heb: een lichaam dat voortdurend in de 'aan'-stand staat. Dat vecht. Wat ik moet doen is ontspannen.

Hoe moeilijk dat is merk ik bij yoga. Ik zit in de groep met mensen die post-covid hebben. Ze kunnen ondertussen alles vertellen over de WIA-aanvraag, en leven met elkaar mee als iemand een slechte periode heeft met bronchitis of griep of gewoon een gebroken voet. Meestal ben ik al moe als ik daar aan kom, omdat ik die ochtend uit Twente kom rijden, snel een boterham eet en dan in slobberkleren op de fiets stap met mijn tas vol dikke sokken en zachte dekens. Mantelzorgen is een groot woord voor wat ik in Twente doe, maar het vergt veel energie om een avond en nacht (en een 2 uur durend ontbijt) door te brengen met een dementerende moeder en een energieke vader. Dus begin ik yoga het liefst in rust en stilte en bal ik de inleidende gezellige praatjes samen tot een geheel van ruis dat zachter en zachter wordt tot we beginnen. 

We balanceren tot we lekker staan. Dan gaan we zitten, schudden benen en voeten los, en starten de les met oefeningen die heel klein en rustig en eenvoudig zijn. Maar tegen die tijd ben ik al zo moe dat ik steeds denk 'Ik ga liggen. Zal ik gaan liggen? Vinden ze dat stom?', waarop ik mijzelf geruststellende antwoorden geef: 'Als ik wil gaan liggen moet ik gewoon gaan liggen, dat is dan maar zo,' en keihard mee blijf doen met de oefeningen.

Maar dat blijft het allermoeilijkste van de zaak: toegeven dat ik zo fukkig moe ben, en boos en verdrietig en verward en in paniek. Dus dat zeg ik nu voortdurend, tegen alle hulpverleners en leidinggevenden en tegen mensen die me benaderen vanwege mijn stukje op LinkedIn. Het is al een riedeltje geworden: VVV-BiP (verward, verdrietig, vermoeid, boos, in paniek). Ik draai het af zodat ik er zelf vertrouwd mee begin te raken. En zodat ik steeds meer vergeet om me groot te houden.

Alleen maar beter worden

 Een bekende uit het culturele circuit reageerde op mijn LinkedIn stuk, en we belden om ervaringen uit te wisselen. Zij met haar hersenbloeding en ik met mijn hersenschuddingen. Zij lag zes weken op een revalidatieafdeling waar ze intensieve cognitieve en fysieke trainingen kreeg. Daarna mocht ze drie maanden naar een dagbehandeling.

Ik ben zo ongelooflijk jaloers op haar. Niet om wat ze had en heeft, maar om de begeleiding die ze kreeg. Ik vind het frustrerend hoe ik zelf achter alles en iedereen aan heb moeten lopen. Juist met NAH is het superfijn als iemand je bij de hand neemt en zegt wat je moet doen. Nergens aan denken, alleen maar volgen. Geen overzicht hoeven te houden, geen planning op te hoeven stellen, geen mensen te hoeven zoeken, alleen maar volgen. Ik baal er ook enorm van dat ik na een maand weer aan het werk ging, moest constateren dat het niet lukte, en nog maar een maandje thuisbleef om vervolgens werk weer op te bouwen. Ik had gewoon drie of vier maanden thuis moeten blijven om tot rust te komen en me niet zo schuldig te hoeven voelen. 

Ik ben eigenlijk ook heel erg boos op het revalidatieteam van Beatrixoord dat me in juni naar huis stuurde met: 'Flikker op, je kunt onze behandeling niet aan. Je kunt de Quick Scan niet eens volhouden. Ga maar iets met ergotherapie doen. En o ja daar hebben ze een wachttijd van 2 maanden maar dat is onze zorg niet.' En met dat subtiele duwtje lag ik weer met opengehaalde knieën in de berm. 

Toen ik in september zei dat ik wil stoppen met 'mijn best doen om beter te worden', en dat ik me wil richten op 'alleen maar beter worden', bedoelde ik precies dat: ik ga achterover leunen om tot rust te komen. Ik ga de controle uit handen geven. Ik laat de re-integratiecoach samen met de verzuimconsulent en de casemanager uitzoeken hoe het zit met de voorwaarde van een vast contract bij het 2e spoor. Ik bemoei me er niet mee en vraag ook niet of er duidelijkheid is. (Het is alleen wel idioot dat ik na 2 weken nog steeds geen bericht heb en dat de bedrijfsarts, die ik dit vertelde, ook van niks weet) Maar hee, ik heb het daar gelaten waar het hoort, en ze zien maar. Aan mij ligt het niet.

Ik ben dolblij dat mijn psycholoog contact wil opnemen met mijn ergotherapeut om mijn voortgang te bespreken en wie weet wel op elkaar af te stemmen. Het zou heel logisch moeten zijn, maar het voelt als luxe. Ik wil ook echte behandelingen. Ik wil echte hulp en echte deskundige begeleiding. Ik wil ook iemand die het voortouw neemt. Die me niet alleen wijst op cognitieve trainingen maar die me vervolgens ook inschrijft en de deur voor me opent. Ik zou me dolgraag kwetsbaarder opstellen, en niet steeds het gevoel willen hebben dat ik me moet groothouden of dingen moet regelen. Niet bezig hoeven met uitzoeken wat goed voor me zou zijn, maar een heel behandelpakket beschikbaar hebben. De culturele bekende wees me op Hersenz, ik hoorde ook over Tigra in Leeuwarden. Ik denk dat het tijd is om uit te zoeken aan wie ik me helemaal kan overgeven en welke organisatie echt voor me kan zorgen zodat ik mij kan bezighouden met alleen maar beter worden.

Alsof

 Ik voel me in paniek, ik weet dat ik me heel vaak zo voel en dat ik dan altijd doe alsof ik dit niet voel. Ik pak dan gewoon mijn tas, smeer mijn brood en stap op de fiets, soms ook nog in de trein. Ik open op de werkplek mijn laptop en staar naar het scherm. Ik maak lijstjes wat ik moet doen, en schrijf er een verhaal omheen. Ik krijg weinig werkmail, en de mail die ik krijg doet mijn hoofd bevriezen. Soms staat er een vraag in. Ik sluit de mail, haal thee en open hem weer. Dan lees ik rustig en probeer het verzoek te begrijpen: wat is de vraag en wat moet ik doen of weten of vertellen? En wanneer? Dat moet ik uitschrijven, want de paniek verhindert me om te kunnen doen wat ik normaal gesproken zou doen: in de actie.
Mijn hoofd bevriest en mijn lichaam vecht. We maken een soort van ruzie.
Ik beantwoord de mail, en laat het lijken alsof ik nog wel intelligent mee kan doen.

Maar eigenlijk ben ik verward, ik voel voortdurend verwarring. Ik ben in verwarring. Ik zweef. Ik ben in paniek. Hoe laat mijn lichaam me dit weten? Door stevig met het Hart te bonzen. Alsof het op de deur klopt en roept ‘Hoor mij dan! Zie dan dat ik dit niet meer kan, dat ik buiten adem raak!’
Het Bloed gonst door mijn lichaam, en trekt in mijn Oren piepend aan de bel. ‘Heb je het Hart niet gehoord? Daar sluit ik me bij aan hoor.’

Ik zweef door de ruimte, grijp me vast aan tafel en stoel. Aan boek en laptop en agenda. Aan heel veel drop en chips. Ik probeer terug op aarde te komen door stevige stappen te zetten in mijn wandelschoenen, laat de voeten bonken op de aarde en asfalt en grind. Maak lijstjes en planningen. Maar planningen lachen me uit, laten zich niet zomaar vastgrijpen. Ze zijn glibberig en slipperig. Ze vallen en stuiteren, en ik kijk ze na.
Koken is zo’n planning. Wat moet wanneer, wat kan tegelijk, en hoe lang. Het gaat best heel goed, zeker als ik wegstop hoeveel paniek er in mij rond raast. Ga maar lekker in mijn schort zitten en wacht tot ik je roep, maar ik roep natuurlijk nooit en dus gaat Het in mijn benen zitten, en in mijn kaken. Het lijkt een klem waaruit ik me niet kan bevrijden. Ik doe alsof, weer alsof, alles is alsof. Als ik maar op routine vaar dan komt alles goed. En dan komt alles ook goed. Maar ik voel me een dweil als ik op rubberen benen de tafel dek, en moet denken: eerst tafelkleed, dan bestek, borden. Ik moet niet gaan denken over keuzes, over waar we eten, over aan tafel of in de keuken opscheppen, over wat te drinken.  Dan doe ik maar wat en zeg ik maar wat. Ik weet niet eens wat ik doe of zeg, ik merk wel wat ik eruit heb gegooid.

En soms doe ik alsof ik helemaal niet ziek ben. Dan vraag ik me af hoe hard ik me aanstel. Waarom ik niet gewoon lekker 8 uur per dag ga werken en een nieuwe baan vind waar ik volop in kan duiken en het leuk heb met collega’s. 

Andere keren doe ik alsof ik heel erg ziek ben en het liefst mijn bed niet uitkom, de hele dag niet of het hele jaar niet. Maar dat doe ik nooit, want daarvoor voel ik te veel onrust in mijn lijf.

Ik moet mijn mail met de provider regelen, ik moet de instellingen bij het werk regelen, ik moet de thermostaat regelen, ik moet de vloerverwarming in de badkamer regelen. Ik heb gelukkig eindelijk, en gelukkig niet alleen, tickets en restaurants in Londen geregeld, ik moet een paklijst maken voor Londen, ik moet besluiten of ik wel of niet ga eten met de leesclub voorafgaand aan de leesclubavond. Ik moet meer wandelen, en langzaam het hardlopen weer gaan opbouwen, en dan in zo’n tempo, dat ik er niet twee dagen aflig. 

Ik moet praten met de bedrijfsarts en met leidinggevenden en arbeidsdeskundigen en re-integratiecoaches en casemanagers van verzekeringen en natuurlijk verzuimconsulenten. Ik moet praten met de ergotherapeut en de psycholoog. Ik moet naar yoga voor post-covidpatienten. Ik moet luisteren naar mensen die boeken schrijven met hun eigen hersenletsel-ervaringen die zeggen: ophouden met Groothouden, ga zitten op een bankje en doe niets, ga vaker liggen. Maar dat kan natuurlijk niet.

Acceptatie is de doodsteek

Toen ik me vorig jaar na twee maanden ziek zijn (oftewel: thuis zitten schuldig voelen, schamen en niet toegeven) weer begon te werken (oftewel: aanwezig zijn en paniekaanvallen onderdrukken), maakte ik een nieuwe map aan op mijn laptop die ik Herstelwerkzaamheden noemde, niet wetend dat er een boek met die titel bestaat, dat precies vertelt waar ik mee bezig ben.

Schrijvers Lidewey en Philippine hebben geen hersenschuddingen, maar wel postcovid en een hersenbloeding. Heel anders, ook niet fijn. En we begrijpen elkaar allemaal. Ik kwam laatst op 6 types van NAH met dezelfde basisverschijnselen, allemaal geconstateerd in mijn directe omgeving van vriendinnen en aanverwanten: Post-covid, burn-out, Alzheimer's, hersenbloeding, overgang en hersenschudding. Het zijn allemaal vrouwen, riep een postcovid yogavrouw toen ik dit opsomde. Ik woof haar weg, ik ken ook mannen met Alzheimer, hersenschuddingen en hersenbloedingen. Het ergerde me wel dat nota bene een vrouw zo gemakkelijk vrouwen op een hoop gooit.

Wat Lidewey en Philippine zeggen raakt me voortdurend, en ik ben nog maar op pagina 46. Wat me verbaasde was hoe ze denken over acceptatie. Die weg moet je niet inslaan, zeggen ze, richt je daarentegen op Verdragen, wat ik geen fijn begrip vind omdat ik dan een lijdzaam wegkwijnende martelaar voor me zie. Gelukkig noemen ze ook 'onder ogen zien' en 'leren omgaan met', wat ik beter kan behappen, en wat me enorme rust geeft. Ik roep sinds september dat ik tot nu toe bezig ben geweest met 'mijn best doen om beter te worden', in plaats van 'beter worden', waar ik me nu op wil richten. Hoe ziet dat eruit dan, vroeg een leidinggevende. Ik zei dat ik soms de hele dag in bed zou willen liggen (Dat wil ik ook wel, roepen vriendinnen dan, en ik weet niet waarom ik deze zijweg opschrijf behalve omdat ik even wil spuien dat ik hun wel begrijp, maar begrijpen jullie mij ook?), wat ik niet doe want ik ben van 'mijn best doen', weet je nog?

Ik schreef het in Notities op als Acceptatie is de hoop op beter worden verliezen. Ik begrijp nu waarom Masha Kamphuis het vertikt om haar nieuwe leven te accepteren. De hoop verliezen leidt tot frustratie en dat weer tot terugval, zoals ik had in september.

Ik schrijf heel stellig September alsof mijn terugval in oktober en november al weer voorbij was. Welnee, maar toen had ik alweer de boei gevonden waar met koeienletters Groothouden op geschreven stond, waar ik me aan vastklampte, en die ik nu, ondanks alle verwoede pogingen, toch uit mijn vingers voel glijden. Mijn handen zijn nat en koud en de boei is een gladjakker.

Bibliotheekje spelen

 Ik zoek de boeken van Paul uit. Het is hartverscheurend om in de dozen die ik open zijn leven tegen te komen. Wat hij heeft bewaard en verzameld en belangrijk vond.

Ik heb 10 dozen gedaan, 20 te gaan.

Boekenkasten

 Op Valentijnsdag werden 30 dozen boeken op mijn bureau neergezet. Het is de nalatenschap van Paul die in januari overleed en mij aanwees als de curator van zijn boeken. Omdat ik het afgelopen jaar niet echt lekker in mijn vel stak stonden de dozen daar maar te staan en zag ik ze al bijna niet meer. Als iemand binnenkwam zei ik 'Let er maar niet op' wat diegene dan ook niet deed, waarna ik er over uit ging weiden.

Vorige week bood buurvrouw Sandra aan dat ik wel handige kasten van haar mocht lenen, en toen pas realiseerde ik me dat ik al die tijd had zitten wachten tot ik een oplossing had bedacht voor de logistiek. Want hoewel ik had bedacht om de boeken uit te pakken en op de grond in categorieën bijeen te leggen, trok me dat natuurlijk niks. Ik kon het door mijn NAH/PCS niet overzien. En overzien is wat mij nu makkelijk moet worden gemaakt, het liefst door anderen.

Gisteren hebben we twee uur gezwoegd om de kasten in elkaar te zetten. Super handige stellages die een heel eenvoudige verbinding hebben, en daarmee helaas ook heel eenvoudig weer uit elkaar glijden wanneer je ze nét een ferme tik met de hamer hebt gegeven. Interesseert ze niks, die makkelijke verbindingen.

Maar ze staan. Ze kostten pleisters, zweet en een duur broodje van de nieuwe bakker op het plein. Maar ze staan. Ik heb gisteren een doos uitgepakt en vandaag weer één waar gelukkig romans in zaten. In februari had ik aangegeven dat de boeken in de woonkamer, plus twee planken (bestickerd) uit de werkkamer mee konden, de rest bestond uit oude kopietjes en tijdschriften als Allerhande uit 1989, waar niemand blij van zou worden. 

En toen bevatten de eerste dozen die ik hier opende papieren ik niet als waardevol zou willen bestempelen: een bumastemra-wijzer uit 1994 en fietspaden in Groningen en Drenthe uit 2002. Ik vind het dus spannend of ik wel de kookboeken uit Pauls werkkamer aan zal treffen, of dat de snelle verhuizers naar andere stickers op de stellingkast hebben gekeken.

In november (of december) stuur ik de vrienden van Paul een mail dat ze één weekend lang mogen komen grasduinen, in boekenkasten en levens die voorbij gaan.

Levens

 Ik had zaterdag mooie momenten in de stad, eerst toen ik fijne boeken vond, daarna toen ik Suze tegenkwam en ik mijn boeken blij aan haar kon laten zien, onze fietsen tussen straat en stoep beschermend tegen verkeer, en daarna toen ik het beeldje van Paul ophaalde bij Marga. 

Er zat een enorme emotie in het doosje, dat eruit ontsnapte toen ik het witte plakband openscheurde en de vier flappen opsloeg. Op weg naar de stad dacht ik aan de mensen van mijn leeftijd die er zomaar niet meer zijn. Bert en Paul, Jose, Hillie, Ismael, Arno, Karel, Susanne. Dat het zo is en dat het niet te begrijpen valt dat hun leven wel degelijk impact heeft gehad nu we de gaten opvullen en met weemoed aan hen denken en gewoon verder leven.

Ik opende het doosje en alles wat ik voelde zuchtte diep als stoom de openheid in. Alle emoties die ik had maar niet mocht hebben omdat ik niet iedereen even goed had gekend, of niet iedereen zo goed (meer) kende als van mij werd verwacht.

Het was een mooie puf die de weg naar de wereld insloeg en die onderweg wat mist in mijn ogen achterliet.

In geuren en kleuren

 Bij Ikea viel de geur me het meest op. Niet direct natuurlijk, ik liep eerst ouderwets onbeschermd rond en keek keurend naar de verschillende inrichtingen en dacht 'kijk mij dit eens even heel goed doen'. Tot het niet meer ging en ik dat het eerst merkte door de smerige zeeplucht die een groep mensen voor me met zich meedroeg. Zo'n vieze penetrante 'ik ben schoon hoor'-lucht. Maar toen ik ze voorbijsnelde met mijn oog op de vloer gericht tegen al die vrolijke tl-verlichting, duurde het maar kort voor diezelfde lucht weer mijn neus invloog. Het zijn de geurkaarsen, denk ik nu. Maar gisterochtend dacht ik alleen: het is een Teken. Een signaal dat ik moet maken dat ik hier weg kom, dat ik toch te veel aan het doen ben. Dus ik glipte het magazijn in en sloot aan bij de kassarij.

Het waren alleen zelfscanners. En ik wist het niet, ik was het vergeten want ik moet dat soort gedachten beter opslaan (maar waar dan? mijn hoofd wil ze niet hebben), maar ik word er tegenwoordig wat paniekerig als ik in een vreemde winkel geen ouderwetse rolbandkassa zie. De zelfscanner van de AH is superfijn, maar die ken ik van begin af aan. Bij de zelfscan van de Jumbo vind ik het geruststellend dat er iemand bij staat, want ik moet alle handelingen stap punt voor punt stap punt doen. Het blijft lastig als ik veel heb en ik het systeem in die winkel niet ken.

Bij Ikea bleek dat ik twee keer hulp nodig had. Wat het minder erg maakt, is dat de medewerkster deed alsof het de normaalste zaak van de wereld was dat ik de Betalen-knop niet aangetikt kreeg en dat ik de knop voor de papieren zak tevergeefs aan bleef tikken terwijl ik natuurlijk de code op de zak zelf had moeten scannen. Het was niet eens een Hindert niks, het was een Normaalste zaak.

Waarom lukt me dat niet? Omdat mijn hoofd niet af kan stappen van het enige dat ik voor me zie: de knop op het scherm. Dat ik afstand moet nemen en even naast me moet kijken is te groot, te ver weg. Ik kan het niet uitleggen. En nee het helpt niet dat ik door dat oog een andere manier van kijken heb en dat de felle lampen zorgen voor felle flitsen en dat ik pas buiten denk: Waarom zet ik niet gewoon mijn zonnebril op? Waarom heb ik niet in de gaten dat de luchten en de lichten en de geluiden (O mensenliefde waarom moeten jullie toch zo schreeuwen naar elkaar?) te veel zijn? Het is niet zo moeilijk te bedenken dat ik die dingen niet doe en of voel omdat ik er geen zin in heb. Ik wil ook wel weer eens ergens gewoon en normaal rondlopen zonder het gevoel te hebben dat ik een zeikerd ben.

Enfin, ik heb de zinken stellingkast 's middags in elkaar gezet, vol planten en potten en geinige dingen geramd en nu ben ik supertevreden. Dat ik nu nog steeds in 'oranje' zit, is niet erg. Kleine prijs, groot plezier.

en vier

 Natuurlijk word ik wel boos. Op mensen die geluid maken. Houd je bek, wil ik schreeuwen, en woedend uit bed stappen om de achterburen met een kaakslag te verstommen. Ik ben boos als mensen hun fiets zo parkeren dat onze handremmen in elkaar zitten. Als ze langzamer een trap oplopen dan ik, of een smalle ruimte, en ik steeds moet afremmen. Ik ben boos als mijn moeder in tien minuten tijd vijf keer dezelfde vraag stelt, als ze niet héél even haar mond kan houden uit angst voor stilte en veroordeling. En ik ben boos als hij de was verkeerd in de kasten legt. Ik ben boos als ik blauwe sokken bij zwarte vind, en het ene type onderbroek op dezelfde stapel blijkt te liggen als het andere type. Als de hemdjes binnenstebuiten liggen, en als ik hemdjes schrijf terwijl ik vijftig jaar geleden leerde dat het hemdjes moest zijn. Natuurlijk word ik dan boos.

Boos en boos is drie

 Op de verjaardag vertelde iemand op onplezierige manier over haar hersenletsel, als in: ik ben heel bijzonder en heb een heel schokkend en dramatisch verhaal dat iedereen moet horen. Haar voorhoofd waren twee bizarre deuken en een bobbel waar ik niet te opzichtig naar wilde staren, maar het liefst had ik daar allemaal vragen over gesteld. Want verhalen over niet kunnen plannen en tellen of op woorden kunnen komen ken ik nu wel. Doe mij maar een smeuïge anekdote over een vet ongeluk.

Ze stortte tijdens het vertellen een hele hoop boosheid de tuin in. De vrouw met wie ze hiervoor sprak vluchtte weg toen ik bij het gesprek kwam, ik nam het haar niet kwalijk en luisterde afstandelijk zodat haar verongelijktheid me niet kon raken. Maar ja, ik moet dan zelf ineens ook vertellen, geen idee waarom ik dacht dat ze wel zou luisteren, en dat was keihard want door over mijn eigen NAH te vertellen pakte ik een stuk uniekzijn van haar af. Vervolgens zei ik tegen haar man dat we een soort van lotgenotengesprek voerden, en tenslotte vloerde ik haar met mijn afwijzing van Beatrixoord. Daar komt niemand overheen en ik baalde dat ik dat had genoemd. Ik wilde helemaal niet in een opbieding zitten, ik wou alleen maar delen. En ik denk ook dat ik begrip wilde van iemand die weet hoe het is. Maar dat lukt natuurlijk niet als de ander in een voortdurende strijdbare houding zit.

Ik vroeg hoe het zat met haar acceptatie, omdat ik daar nu zelf ben aanbeland, en dat ik dat eens moet aanpakken als ik van mijn huidige somberte af wil komen. Rouwverwerking, noemt de ergotherapeute dat. Het voorhoofd schudde heel beslist heen en weer. Niks ervan, met dat acceptatie-gedoe kwamen ze ook al aanzetten bij haar revalidatie. Flauwekul. En toen zei ik het gewoon: dat het haar wel zou kunnen helpen met haar boosheid. En voor het eerst voelde ik bij haar een klik. Zou ze dan vooral gezien willen worden in die boosheid? En hielp het dat ik wist waar ze het over had?

Alles komt natuurlijk in drieën, en de ochtend na het feestje las ik in De Keuze van Edith Eger dat je niet rouwt over wat er is gebeurd, maar over wat er niet is gebeurd, en dat er geen vergeving bestaat zonder je woede te hebben geuit, en dat je jezelf helpt als je een ander helpt. Daarna bladerde ik door Pinterest, op zoek naar een plaatje om te sturen naar de jarige van het feestje. Wat zomaar opdoemde was een hele irritante illustratie die wrevel opriep en die ik toen maar accepteerde. Ik ben gewoon nog niet boos genoeg. Hoe gaan we dat voor elkaar krijgen?

Hoofd schouders knie en teen

 Bert en ik zaten op een bankje te luisteren naar de stukjes. Ik wist nog niet dat hij Bert heette en hij begreep mijn grapje over Repelsteeltje niet, waarin ik een leuke knik maakte naar het geheim van mijn naam. Bert moest echt even zitten vanwege de val onlangs op zijn net nieuwe knie. Ik moest ook zitten maar ik weet nooit precies waarom dus hoewel Bert me de gelegenheid gaf om te vertellen hield ik me daarover stil. Maar misschien wilde ik er gewoon van genieten dat ik achteraf zat, en in alle rust kon kijken naar de feestvierders die dicht bij de musicerende neven stonden. Ik wil nu ook een buitenhuisje in de bossen.

Snackbar

 De meeste mensen die stilstaan op straat, een stoep, een plein, en die voor zich uit in het niets staren of een hand voor de ogen houden, zoals de man net, die mensen die ik dan vraag of 'Het wel gaat', kijken verrast op en zeggen betrapt Ja hoor, ik stond gewoon even. Fijn, zeggen we dan, en Fijne dag. De man die ik dat vijf minuten geleden vroeg keek stralend op uit zijn handen en vertelde dat hij wachtte tot de snackbar 10 meter verderop om half 12 openging. Volgens mijn horloge was het dat precies. Dus daar gaan mensen zitten als de brasserie en de bakker maandags gesloten zijn. En bij deze lantaarnpaal wachten ze dan met dichte ogen, afgesloten van de buitenwereld, tot het zover is.

Detective

 Hoe meer ik toegeef dat het niet goed met mij gaat, hoe slechter ik me voel. Werk lukt eigenlijk niet, en dat ik op 1 dag de verzuimconsulente hoor zeggen dat er wel een tijd moet komen dat ik weer ga opbouwen, en de ergotherapeut die me te strak in de ogen kijkt als ze zegt dat er heus wel verbetering is, en de MRI de volgende dag waarbij de röntgenman nieuwsgierig is naar dat oog dat verdween, dat alles drukt mijn neus op de feiten dat het niet goed is. Dus heb ik mij ziek gemeld bij zowel de werkgever als leidinggevende van het tweede spoor. Schoorvoetend want dat ziekmelding is nu lastig. Bij wie moet dat en wat moet ik zeggen. Gelukkig zijn het fantastische vrouwen die goed reageren.

De verzuimconsulente vertelde opgewekt dat er na 15 maanden een arbeidsdeskundige aan komt zetten, die me gaat helpen met solliciteren, mocht ik niet naar mijn oude functie terug kunnen, en die me laat zien hoe ik een LinkedIn-pagina moet opzetten. Jippie! zei ik ietwat cynisch. En tegelijk dacht ik: laat maar, steek hier geen energie in. Dus dacht ik: waar kan ik nog meer energie winnen? en ik trok me terug uit de twee besturen waar ik in zit en (hopelijk tijdelijk) uit de Mamacash-club.

Energie loopt weg. Borne is niet goed voor me, met erg lieve maar superdrukke ouders. En als ik vrijdags weer thuis ben ga ik naar yoga. De longcovid-klas leek me wel een goeie. Gisteren was ik zo kapotmoe dat ik hyper was. Niet druk, maar alert en ad rem. Er helemaal bij. Tijdens de les vloog ik in en uit gronding. Ik krijg het maar niet voor elkaar om te doseren.

Het is gewoon een zoektocht. Misschien moet ik het maar zien als een detective. Vroeger wilde ik schrijver en detective worden. Laat ik alvast eens nadenken over een titel.

Baars en het geschudde brein; De hersenloze winter (dat is dan deel 1); Sloop & de gedachte, Het spel van lob en kwab; De kronkels van Baars; Spinsels in de leunstoel; Herfst onder water; Blur-die-blur. 

Het verwarde podium

 Een mens schijnt 17 gedachten tegelijkertijd te hebben. De ene gedachte staat normaal gesproken op het podium en de andere 16 staan verspreid en wat meer richting de coulissen. Maar soms verdringen ze elkaar op dat podium en dan weet ik niet wat te zeggen, ik kan ze dan ook niet meer goed horen of onderscheiden.

Soms vertelt iemand mij iets wat weer méér gedachten oproept en daarmee staat het podium zo bomvol dat mijn oren gaan suizen. Ik laat het doek dan snel zakken, wuif met mijn hand als een slap applaus, en verlaat de zaal. Mijn hoofd zit vol, zeg ik dan, het is genoeg. 

Dit volle podium, met zich om elkaar verdringende gedachten en geluiden, maakt niet alleen moe maar soms ook wat wanhopig. Het podium stroomt vooral vol als iemand mij iets nieuws wil vertellen dat ik unbedingt wil opslaan. Ik moet iets leren, ik moet werken, ik moet inzichten opdoen en daar conclusies en gevolgen uit trekken. En dat gaat niet. Het lijkt zelfs wel alsof het steeds minder gaat.

Dus ik krijg dinsdag een MRI. Niet dat er iets te zien zal zijn, verwacht de neuroloog, want mijn reflexen zijn wederom goed. Maar het duurt te lang. Ik wil zo graag dat de gedachten zich weer fatsoenlijk gedragen en pas opkomen waar dat in het toneelstuk hoort. Gewoon, volgens script. Nu jij, dan jij en daarna maken we een buiging omdat er weer een klus geklaard is. Want ik merk het verwarde podium vooral als ik werk. En ik realiseer me heus wel dat ik me er maar eens bij neer moet gaan leggen dat 'volgens script' een andere betekenis gaat krijgen.

Voorheen was het met die 17+ gedachten vooral heel gezellig. Ieder kende haar plek en kwam pas naar voren als ik erom vroeg of als zich de gelegenheid voordeed. Er heerste een ordelijkheid, en een vertrouwde chaos en de zekerheid dat ik eruit kon pikken wat ik nodig had, en de openheid van improv dat een ver weg opgeslagen idee zich blij naar voren mocht wurmen. Als dat waar ik zo van kan genieten niet meer vanzelfsprekend is, dan moet ik het script gewoon herschrijven.

Ze ging er vandoor

 Mijn oog ging er vandoor. Het zei: óf de schimmel eruit, óf ik eruit. Ik zei, heel dringend: Jij moet blijven! Maar wat ik ook deed, wie ik ook inschakelde, hoe hard ik werkte, de schimmel kreeg ik er niet uit. Het had zich schrap gezet, hield zich met alle draden vast aan de uiteinden van mijn hoornvlies, zwaaide sporen in het rond die groter waren dan de druppels die ik mijzelf elk uur toediende, en lachte de rechtstreekse injecties keihard uit. Tijdens de hoornvliestransplantatie hield het zich verborgen in de kieren van de randen en dat ging ongetwijfeld gepaard met veel binnenpret. En ondertussen stond mijn oog dit spel fronsend en met de armen over elkaar gade te slaan, en doofde het langzaam de laatste hoopvolle sprankjes licht.

Ik moest toezien hoe mijn oog na het zoveelste ultimatum de biezen pakte en vertrok, met medeneming van het hele schimmelse mycelium. Want het bleek dat de schimmel meer van mijn oog hield dan van mij.  Het had niet uitgemaakt wat ik deed, met wie ik samenwerkte. Zo'n sterke liefde houd je niet tegen, ook niet als die eenzijdig is. 

Waar ze nu zijn weet ik niet, of ze samen zijn en of mijn oog zich heeft overgegeven weet ik ook niet. Vast niet. Wie houdt nou van parasieten?

De bouwmannen

 We aten met de tegelzetter een oranje tompouce in de tuin, en dronken er een biertje bij zodat we toch een beetje een Koningsdag-gevoel hadden. Op zich gaat het leggen van de tegels voorspoedig, wel erg rustig, maar wel goed. Vervelender is dat de wc niet meer doorloopt.

De plek van de pot is vorige week naar acteren verplaatst waardoor een nieuwe afvoer nodig was, en die blijkt niet goed te functioneren. Maar dat is een klus voor maandag, als de aannemer met de installateur komt om de boel weer te verbreken. Hopelijk komt dan ook de kitter, zodat weer iemand anders de douche en kranen kan komen aansluiten. We hebben een hele stoet aan bouwmannen langs zien komen. Drie weken geleden kwam Harry twee dagen slopen, toen kwam Eikert drie dagen leidingen leggen, daarna kwam Gerrie drie dagen stucen, en toen zagen we één dag Rob en zijn maat, de timmerlui. Daarna kwam Sietze in zijn eentje tegels leggen. We hebben vier verschillende soorten en ook maten, want waarom simpel doen? En deze week hadden we drie keer een verstopte wc. Sinds gisteren weten we zeker dat het de afvoer is en nu gaan ze daar korte metten mee maken. Dus we hebben ook al twee keer een riolist uit Pekel over de vloer gehad. Gezellige man.

Ik hoop dan weg te zijn, in de trein en bus naar Borne te zitten met een loeizware rugzak. Dinsdag begin ik aan het Twentepad. Boekje mee, routes gedownload op de app, fikse powerbank en een rugzak vol kleren die geschikt zijn voor koele ochtenden van 11ºC en warme middagen van 24ºC. En dan natuurlijk teenslippers voor bij het 0% aankomstbiertje en nette kleren voor daarna in een restaurant. En dan nog weegt de rugzak minder dan 8 kilo, ik vind dat ik dat netjes doe. 

Waar ik het meest tegenop zie is die vermoeidheid van mij, en dus vooral de donderdag als de route 26 kilometer lang is. Ik voel nu overdag het kantelpunt van die vermoeidheid, ik weet dat ik eraan moet toegeven en dat die dan vreemd genoeg ook wel weer verdwijnt. Ik weet ook dat die erger word als ik het negeer. Dus zo moeilijk is het niet, denk ik dan, ware het niet dat ik nooit zo alert ben op dat kantelpunt. Het gaat natuurlijk gewoon goed komen. Als ik maar arriveer, maakt mij niet uit hoe of hoe laat.

Er zijn twee dingen waar ik erg naar uitkijk: de hotels annex restaurants als eerste, en de nieuwe volledig voltooide badkamer bij thuiskomst zaterdag als tweede. Ik weet zeker dat ik die badkuip nooit meer uitkom.

Open armen

 Er is groen licht! Ik mag op een nette manier weg. 

Ik schreef net over het boek Surrounded by idiots dat me veel heeft geleerd over de organisatie waar ik zo graag weg wil, en waar het maar niet wilde matchen. Hele leuke mensen, maar verschil in (onuitgesproken) ideeën en tempo en kernen. Dit is bovendien hun organisatie, niet de mijne. Maar wat een leerschool is dit weer geweest. Ik ga nu terug naar een plek waar ik eerder met heel veel plezier heb gewerkt, en dus erg naar uitkijk. Ja zelf geregeld, maar wat een feest om met open armen te worden ontvangen.

De tegelzetter is vandaag hopelijk voor het laatst aan het werk. En dan flink schoonmaken want Brigitte komt vanavond eten. Ik had gehoopt dit weekend de badkamer te kunnen schoonmaken en inrichten en gebruiken, maar dat is helaas een weekje te vroeg gejuicht. Als ik terugkom van het Twentepad, dan mag ik los.

Ook het boek van Margôt Ros heb ik vanochtend op mijn boekenblog gezet. Daarbij schreef ik dat ik te snel ben gegaan, te snel wil, en dat ik rap terug moet naar de basis, wat dat dan ook mag zijn. Mooi om op het Twentepad eens te overdenken. Alleen ligt daar nu wel erg veel om te doen en te overdenken, ik maak het weer te vol. Grapjas. Want als je loopt denk je op een gegeven moment helemaal nergens meer aan, zo werkt dat nou eenmaal, en dat zou maar zo nieuwe ruimte in mijn hoofd kunnen zijn. Wat ik natuurlijk met open armen zal ontvangen.

Schuld

 Ik geef het boek Hersenschorsing van Margôt Ros de schuld. Ik leefde mee met haar immense hersenschudding, en prees mijzelf vooral gelukkig dat ik het niet zo erg had. Gaandeweg realiseerde ik me dat ik meer herkende dat ik wilde. Ik ben al aan het rennen terwijl ik het liefst alleen nog maar kruip. Ik geef me niet over aan rust, ik sta nog steeds niet toe dat het allemaal niet lukt, ik stapel er elke twee weken een half uurtje werk bij en ik merk dat ik steeds minder doe, behalve aanwezig zijn.

Daar ben ik tegenwoordig erg goed in: een bureau bezetten en dat 'aanwezig zijn' noemen. Wat het werk naar maakt is de kwestie van de houdbaarheidsdatum. Ik ben er, maar ik doe niet meer mee. Dat merk ik in het feit dat iedereen een fruitmand krijgt bij een verkoudheid, maar ik niet bij een griep, of een hersenschudding. Of dat Marijke zegt: laten we Sjoerd een lief kaartje sturen voor zijn verjaardag want hij heeft een heftig jaar achter de rug. Of dat er geen mens zijn hoofd eens om de deur steekt en uit zichzelf vraagt hoe het gaat. Of dat er een collega is die op mijn vraag hoe het met hèm gaat zegt: dat deel ik niet meer met collega's. Of dat ik een opdracht krijg maar dat er na mijn concept geen reactie komt.

Andersom is al langer duidelijk: De werkplek heeft de houdbaarheidsdatum al in het najaar overschreden voor mij. Ik kon mijn plek niet vinden in de organisatie, en had ook steeds minder zin om daar mijn best voor te doen. Ik was al elders aan het rondkijken en solliciteren toen ik de laatste klap op mijn hoofd kreeg. En toen kon ik niet meer weg. Ik had niemand niks niet meer te bieden. En dat heb ik nog steeds niet, denkt mijn negatieve kant. Dat ligt aan de omgeving, zegt mijn positieve kant.

Sinds ik het boek van Ros las geef ik meer toe aan ongemak, aan verwarring, aan concentratiegebrek. Ik download wel oefeningen maar ik doe ze niet, bang om te falen. En bang om weer de competitiedrang met mijzelf niet te kunnen weerstaan. Wie leest nou drie romans per week? En houdt dat bij in allerlei excelbestanden? Waarom en waarom? Ik leer mijzelf nu dat ik niet per se 5 km per uur hoef te lopen. Dat ik me moet richten op aankomen en dat ik dan niet compleet kapot hoef te zijn.

De oogarts was degene die me zei: wat heeft u veel meegemaakt. Net wat ik nodig had nadat die dag weer een collega aan mij voorbij was gegaan. Verwarrend dat de oogarts het zei, en dat ze net iets anders bedoelde. Maar het was wel de zin die ik moest horen.

Bepakking

Het hoofd doet nog steeds niet wat ik wil. Lezen gaat niet, elke vorm van concentratie ontbreekt. Vorige week heb ik niet één boek uitgelezen, en het gemiddelde van drie per week haal ik al helemaal niet meer.

Volgende week ga ik vijf dagen wandelen op het Twentepad. Erg veel zin in, maar het zijn voor mij pittige etappes (de langsten zijn 22 en 26 km) en ik hoop dat me dat met bepakking gaat lukken. Ik loop nu wel bijna elke dag 5-8 km, om te oefenen, en vanmiddag ga ik voor de 5 km met volle bepakking. Tenminste, als het niet regent. 

Ik heb langs de route hotels met goede restaurants geboekt, dus wat uitrusten betreft zit ik helemaal prima. En het wordt volgende week ook nog beter weer dan nu, wat wil ik nog meer? Ik verheug me er al wekenlang op. En toch is de echte zin in de afgelopen dagen weggezakt.

Gisteren liep ik 8 kilometers, ik droeg mijn nieuwe lichte wandelbroek en dat was met 11ºC zeker in het begin behoorlijk koud. Daarna viel ik thuis op de bank in slaap, werd wakker om te eten, en sliep daarna verder. Mijn rug en spieren doen zeer, wat raar is want ik wandel toch best een aantal kilometers per week. 

Maandag zei de oogarts dat alles goed was met mijn linkeroog en rechterholte, dat er wat beschadigingen op de prothese zaten en verder zag alles er prima uit. Ze adviseerde me om, als ik weer een lens wil, een afspraak te maken met de oculist in het UMCG. Allemaal goed nieuws. Maar ze begon de afspraak met een blik op mijn dossier, zei "Wat heeft u veel meegemaakt", en ik merkte dat iets onbekends in mij die woorden wilde vastgrijpen, wat ik snel opzij duwde omdat het me in verwarring bracht. Het laatste ingrijpende wat ik heb meegemaakt zijn deze drie hoofdklappen in twee jaar tijd, en dat herstel is nog steeds heftig en verwarrend en niet klaar, en dit is het even waar het nu bij mij om gaat. Maar dat is blijkbaar niet zo. Haar woorden raakten me omdat ik het verdwijnen van mijn oog er ineens bij optelde.

Ik wist me geen andere houding te geven dan de hoofdtoestand te melden en te vragen of ze het felle licht in mijn oog wat kon dimmen. Even zakelijk blijven, anders word ik in een groot gat gezogen en verdwijn ik, achter mijn oog aan.

Daarna heb ik gefrustreerd wandelbroeken gepast bij de Bever, en slaagde ik wonderwel met armenvol bij de Decathlon, en voor de powerbank van mijn voorkeur bij de MediaMarkt. Vol, voller, volst, en thuis aten we pizza.

Werk lukt overigens niet. Geen concentratie. Als ik een half uur met een collega praat is dat te veel. Dan schreeuwt mijn hoofd om rust en vinden er interne gesprekken plaats als: Zal ik nu al zeggen dat het genoeg is? Laat ik haar nog haar zin afmaken, of sta ik keihard op en loop ik weg?

Het is tijdens mijn wandelweek geen nieuwe maan, wat ik jammer vind. Nieuwe ideeën bedenken en zaaien zou zo mooi passen bij deze tocht. Dinsdag is het wel Walpurgisnacht. Ook een mooi moment om in het oeroude Twente te zijn. Als Freya en Wodan winterdemonen kunnen verjagen, wie ben ik dan om dat niet ook te doen?

Ontspanning

 Ik las veel in week 6, waaronder twee dagboeken. Behapbaar en fijn, met dat mistige hoofd. Mist en toch zes boeken in één week lezen? Ja ik weet het ook niet. Het is het enige, naast wandelen en werk, dat me ontspanning biedt. Hoezo biedt werk me ontspanning? Omdat het een monomane opdracht is waarin ik me kan onderdompelen, en dat is erg fijn. Schrijf een plan. Bouw het staketsel en vul in door te lezen en met mensen te praten.

De haptotherapeute vroeg of ik altijd zo 'aan' sta. Ik vertelde maar het verhaal over dat anderen in een vergadering, of leuk samenzijn, zo heerlijk achterover leunen en dat ik dat ook probeer, maar dat ik binnen de kortste keren merk dat ik weer met mijn armen op tafel leun. Back off roep ik dan tegen mijzelf en dan probeer ik opnieuw een gemakkelijke houding tegen de rugleuning te vinden. Beetje ontspannen wegzakken maar toch alert blijven, dat is een kunst die anderen beheersen en waar ik met afgunst naar kijk.

Ik vind niet dat ik verder altijd 'aan' sta. Misschien was dat omdat de haptotherapeute en ik een kennismaking hadden en ik zoveel mogelijk op tafel wilde gooien, zodat zij uit die berg wel iets bruikbaars kon vissen. Dat was tenminste mijn idee.

Vanmiddag ga ik naar een praktijkondersteuner bij de huisarts die een link met de GGD heeft. Ik zal eens zien wat dat inhoudt, en wat die me kan bieden. Maar vooral: welke constructie weet hij te bouwen uit alles wat ik hem toeslinger? Wat past in zijn straatje? De neuroloog in november wilde niet weten hoe mistig het in mijn hoofd is, maar schreef met koeienletters op dat ik een EMDR behandeling zou beginnen (trauma-trauma-taatuu-taatuu) en dat ik een oog mis (O nee, nog méér drama!).

Ik zei nog zo: die EMDR deed ik voor de lol en omdat een vriendin de opleiding daarvoor deed. En natuurlijk pikte ik daar en passant een graantje van mee. En dat oog, ja dat is soms lastig en kut, maar dat is niet de reden dat ik drie keer op mijn hoofd ben gekletterd.

Volgende week mag ik terug naar de haptotherapeute voor een serieuze intake. Wat pakt zij op om mee te werken? Hoe zit het tussen mijn ratio en gevoel? Als ik bij mijn gevoel kan wat doe ik daar dan? Nou, bedacht ik ter plekke, ik wil wel weer bij mijn heldere gevoel kunnen. Hoeveel rust en samenhang heb ik daarvoor nodig en wat kan haptonomie mij daarbij bieden?

Geinig: terwijl ik dit aan het typen ben belt de praktijkondersteuner. Waar ik blijf voor mijn afspraak. Uit mijn mail blijkt dat ik gelijk heb en 'de assistentes een fout hebben gemaakt'. Beetje jammer dat hij de schuldvraag opwerpt. De afspraak hebben we naar morgen verzet, tussen de fysiotherapie en de chiropractie in. Hahaha. Wat doe ik mijzelf aan?

Alweer geinig: een uur later wordt mijn fysiotherapie afgezegd. Griep. Dat scheelt weer in de plannings.

Gestroopt

 Het is klaar met gejammer. Ik stroopte vorige week de mouwen op en heb een afspraak gemaakt met een haptonoom. Nog nooit eerder gedaan, geen idee wat ik kan verwachten, maar we zien het de 14e wel. Toen ook maar een afspraak gemaakt bij de praktijkondersteuner van de huisarts. Wordt het nare gevoel in mijn hoofd en lijf en leden wel veroorzaakt door die hersenschuddingen of komen er andere dingen bij kijken zoals menopauze en burn-out, om maar wat zijstraten te noemen. Specificeer meneer!

Verder heb ik weer in de vroege ochtend mijn meditatie opgepakt, heb ik nu al weer 2 keer hardgelopen, en ga ik weer met de gewichten in de weer. Op mijn werk zit ik fysiek op een andere plek zodat ik een andere ervaring heb van werk. Heerlijk. Ik drink nu een och had ik dat maar bijgehouden! Een dag of tien of toch zeven, drink ik geen alcohol meer, op zaterdag na, toen ik twee glazen wijn in sneltempo naar binnen sloeg omdat ik blijkbaar vond dat het heftig was om met mijn moeder in Groningen naar het Martini ziekenhuis te gaan, ja wat een raar verhaal weer. Mam in de ambulance, pa en Loes in de auto, en ik op de elektrieke fiets van Noord naar Zuid. Alles liep met een sisser af, de druk op de borst werd uitgebreid en aan alle kanten dubbel gecontroleerd en 's avonds om zeven uur mocht ze naar huis. Ze wilden niet hier logeren, ze wilden terug naar Twente. Nou ja, dat begrijp ik ook wel. Gisteren voelde ze zich toch niet lekker maar de ouders besloten dat het griep was. Vandaar, vond ik, de glazen wijn. De alcohol zorgde er overigens voor dat ik erg slecht sliep en me beroerd voelde. Twee glazen! Het moet niet gekker worden.

Gisteren in de middag met Brigitte thee gedronken bij Doppio. Heel erg gelachen en gesproken over mensen die zich medelijdend tegenover ons uitlaten. Fuck off zeg. Wat bezielt mensen om te doen alsof anderen een zielig hoopje zijn. Leef mee, lach mee, en blijf vooral je medemens als krachtig mens zien.

Ja dat ziekenhuis was wel weer een verhaal apart al geeft ze de laatste tijd steeds vaker toe aan het gevoel van 'niet lekker zijn'. Donderdag ben ik niet naar Twente gegaan want mam was griepig. Dus heb ik 's middags 1½ uur met haar aan de telefoon gezeten en het vooral gehad over de man in haar leven, die ze niet meer goed kan plaatsen. Pa ging voor het eerst naar het mantelzorgcafé. Mam zei: hij zag er heel netjes uit. Misschien ontmoet hij wel een leuke vrouw. Ik zei MAM! Ben je jaloers? Ze deed heel verbaasd. Nee, hij is een leuke man en ik hoop dat hij een leuke vrouw treft, dat gun ik hem wel.

Dat hij dezelfde man is als degene op de trouwfoto is wat moeilijk te begrijpen. We hebben het er ook over gehad hoe lastig het voor haar is dat wij steeds dingen beweren die zij moeilijk kan geloven. Tegen de tijd dat pa weer thuis was hing ik nog steeds aan de lijn, en deed zij alsof ze hem herkende als de man van haar leven. Ik weet niet of dat echt zo was of dat ze goed toneel kan spelen of dat ze het allemaal wel prima vindt.

Lijntje

 Werk is nog steeds, ook met 2½ uur per dag, vermoeiend. Ik was er gisteren, heb iets opgezet, iets met structuur gedaan, met twee collega's gesproken, en materiaal verzameld. Het is een basis en ik moet niet zeuren dat het te weinig is. 

Ik had 's ochtends moeite met lezen, woorden wilden niet naar binnen. Rustig aan voor het onbreekbare lijntje. Ik voelde me ook zo enorm zwaar. Verdrietig zonder reden. Iets met gemoed. In de trein heen en ook terug las ik het boek van Jeffrey Spalburg over mijn oude wiskundeleraar. Ik kreeg af en toe een brok in mijn keel. Iedereen op school mocht hem graag, ik heb ook twee anekdotes, en Jeffrey beschrijft zijn vader zoals ik goed kan geloven dat hij was. Ik was bijzonder ontroerd toen ik het boek uit had. 

Ik sprak met de moeder van Paul over zijn boeken, en met WP over de volgordelijkheid. Vrijdag ga ik inventariseren, sowieso een drukke dag voor mijn doen met rit vanuit Borne, fysio, Blok C, en een wijn met Ida. Daar kan de boekenafspraak nog wel tussen. Zaterdagmiddag heb ik een overleg over een nieuwe bestuursfunctie. Iets met toneel. Ik ga niet meedoen als het een knullig bestuur is dat zich met de inhoud wil bemoeien. Ik wil op afstand, en iets met de boekhoudboeken doen. Eens kijken of cijfers me nu lukken, die kwartaalaangifte moet nog gedaan.

Alweer geen dialogen? Vooruit: 'Ons Inge is net weg', zegt mijn moeder. 'Je bedoelt Loes?' Even denkt mijn moeder na. 'Nee die was hier niet, die is hier al een tijdje niet geweest. Inge heeft hier vannacht geslapen.' Inge is mams eveneens dementerende zus in Arnhem.

Na de uitvaart

 Na de uitvaart vrijdag nam ik veel rust en tijd. Was ik dan zo aangedaan? Dat weet ik niet, maar ik merk wel dat mijn hoofd zich niet met meerdere zaken tegelijk kan bezighouden. Dinsdag en woensdag ging het niet goed met mam, ze viel steeds weg en toen ze woensdag bij de huisarts kwam bleek uit het hartfilmpje dat ze, waarschijnlijk, een tijd geleden een hartinfarct heeft gehad. Nu leek het mij verstandig om me daar niet mee bezig te houden, één ding tegelijkertijd hè, en het praatje voor de uitvaart schrijft zichzelf niet, en o laat ik mijn werk ook niet vergeten. Alles houd ik strikt gescheiden want anders raakt mijn hoofd in de kortsluiting en kan ik niets meer opnemen laat staan fatsoenlijk uit mijn woorden komen. Dus toen ik donderdag naar Borne reed, in onze eigen auto, dacht ik nog volop aan de speech (zeg je wel speech?) en vanaf het moment dat ik uitstapte dacht ik alleen aan de ouders.

De speech vrijdag (ja dat klinkt toch echt wel raar) had ik veel ingekort zodat ik het uit het hoofd kon doen. Wat deelden we, wat waren onze laatste ontmoetingen, en wat waren de woorden van hem die het meest indruk op mij hadden gemaakt. Dat ik van tevoren in de familiekamer tussen familie en vrienden mocht zitten was fijn. Het ontlaadde door de grapjes die John maakte en de laatste zin die Koen me aanreikte en die ik graag gebruikte. 'Ik sluit af in de woorden van Paul: Dit was mijn spreekbeurt.'

Als ik had geweten dat er zoveel mensen om me heen waren had ik me de afgelopen 14 jaar misschien minder verstopt. 

Zijn moeder had niet de indruk dat hij eenzaam was. Ik weet dat niet. Hij durfde zich er niet helemaal in te storten, dat was het meer, hij vertrouwde anderen niet zonder meer. En hij wilde niet naar de uitvaart van Bert. Ik heb hem nooit gevraagd waarom niet, of misschien ook wel maar dan heb ik nooit antwoord gekregen.

Er was nog een spreker die zich afvroeg waarom hij mocht spreken, ze hadden elkaar zo lang niet gezien. En toen vertelde hij een mooie anekdote, maar dat was het niet. Ik weet hoe geraakt Paul was dat deze spreker onmiddellijk na het horen van het slechte nieuws in zijn auto stapte en naar Groningen reed om bij hem te zijn. Dan weet je dat je iemand terecht vertrouwd hebt.

'Ik werd twee keer aangesproken met Rock', zei Rock nog confuus op weg naar de auto. Iets met een blog zeker?

Prikkels

 Werk: ik heb een re-integratieopdracht gekregen die me zeer wel past, en dat is het interne projectplan van de organisatie schrijven. Het eerste gesprek hierover gaf me lucht, het tweede gesprek deed me weer eens twijfelen of ik wel op de goede plek zit. Ik kan zó slecht omgaan met grote ego's die niet kunnen loslaten! Daar zal ik het volgende week over hebben als ik er meer over heb nagedacht. Dat heb ik met Fred gemeen: primair reageren en later realiseren dat ik andere, slimmere, dingen had kunnen zeggen, beter geformuleerd ook. Ik vertrok met hoofdpijn en grote vermoeidheid, ben thuis meteen op bed gaan liggen.

Ouders: Mam valt nu een paar keer per dag weg. Soms zit ze, soms loopt ze. Ze wankelt zelfs in huis, dus misschien maar heel snel een rollator aanschaffen, ik geloof niet dat ze er op tegen is. Gisteren was voor haar een drukke dag met voor het eerst de fysio, de hulp, weer een ambtenaar thuis, de cv monteur en een vriend voor de autosubsidie. Behoorlijk veel voor deze pensionado's. Ik sprak haar drie keer, de eerste twee keer klonk ze zó klein dat ik meteen een auto wilde regelen (in mijn hoofd de opties klaargezet) en mezelf al half af melde voor de uitvaart vrijdag. WP en de familie reageerden lief, ik hoop dat ik vrijdag gewoon kan komen.

De tweede keer dat ik de ouders sprak was om mam ervan te overtuigen, op pa's verzoek, dat ze een afspraak bij de huisarts moest maken. Ze geloofde weer eens niet dat pa ook echt pa was. Waar is de echte Koos? vroeg ze steeds, want alleen die vertrouwde ze. Ik zei: het is belangrijk dat we eerst een afspraak maken, dat kan deze Koos heel goed, die vertrouw ik helemaal. Daarna hebben we het wel over de andere Koos. Ik stond op de ene mobiel op de luidspreker, en ze belden de huisarts op de andere mobiel, die pa ook op de luidspreker zette zodat ik mee kon praten. Ze zijn blij met de assistente maar ik vond het een heel vervelend mens dat al meteen allerlei conclusies trok en het zelf wel het beste wist. De dokter zou wel bellen. Nee! riep ik, die spoedplek die ze biedt is veel beter. Dokter Bob moet haar zien.

Tegen tien uur gisteravond belden ze weer. Alles was goed, het ging nu fantastisch, de overdosis prikkels was blijkbaar verwerkt. Ik geloof er niks meer van natuurlijk. Straks maar eens horen of ze zich vandaag goed genoeg voelt om naar de dagbesteding te gaan. Morgen ga ik er weer heen en blijf een nachtje. Wat zal ik koken, hoe neem ik dat mee in de trein en wanneer is onze auto eindelijk klaar?

Operatie Herstelwerkzaamheden

 Ik zit op twee uur werken per dag, al een paar weken. Het is niks natuurlijk, stelt geen ene moer voor. Dat overgeven aan de situatie, dat willen duiken in dat vita contemplativa, is leuk bedoeld maar schuldgevoel richting werkgever die me niet voor niks heeft aangenomen, speelt natuurlijk ook een rol de andere kant op. Touwtrekken, dat is het eigenlijk wel. De twee uur gisteren heb ik besteed aan het voorbereiden van de twee gesprekken van vandaag, uitschrijven van een advies, het structureren van het overleg, MIJN overleg vanmiddag waar ik niet bij ben, en het uitzoeken en printen van informatie die ik woensdag nodig heb. So far so good. En ik heb een map aangemaakt die ik Operatie Herstelwerkzaamheden heb genoemd. Ik denk 

Thuis werkte ik de namenlijst bij van mensen die een rouwkaart krijgen. De een reageerde beter op apps dan op telefoontjes, de ander ook, en van een derde kreeg ik info via mail. We vloekten zondag om Google Docs maar in dit geval heeft het ook zo zijn voordelen. Vanmiddag maar eens werken aan mijn praatje. Wie was hij en wat deed ik in zijn leven?

Ik zou rustiger willen opschrijven hoe mijn dagen zijn, met meer dialogen en ontspannen grapjes, maar dat lukt even niet, en ik neem er de tijd niet voor. Komt wel weer. De ouders gaan vandaag voor het eerst naar de fysio voor mams rug en armen, voor het eerst naar de zorg voor mantelzorger (pa), krijgen voor het eerst de huishoudelijke thuiszorg over de vloer. Morgen mag mam voor het eerst naar de woensdagse dagbesteding. Ik hoop dat ze daar net zo'n leuke groep mensen treft als op de vrijdagen. Gisteravond ging het helemaal niet goed, appte Loes. Ze viel af en toe weg, sliep op de bank met open ogen, en wankelde zo dat Loes haar op de wc moest zetten. Ze hebben haar na pa's thuiskomst met paracetamols in bed gelegd. Vanochtend was er natuurlijk weer niets aan de hand, op de armpijn na. Ik hoop dat de fysio er iets aan kan doen.

Adreslijst

 Eigenlijk moet ik eens heel goed door mijn adresboek om te bekijken welke fysieke adressen ik heb van de mensen die ik op mijn uitvaart zou willen (hoezo wil ik dat? Ik ben dan dood), zodat ik anderen niet opscheep met beslissingen die op dat moment al veel en lastig genoeg zijn om te nemen. 

Waarom belde ik mensen? Wat deed ik in zijn leven, zoals iemand me gisteren bot vroeg. En dan moet ik er vrijdag ook nog over vertellen. Veel mensen die ik sprak reageerden emotioneel, en vertelden hun eigen verhaal, wat natuurlijk helemaal prima was want daar was mijn telefoontje ook deels voor bedoeld. Vertellen en (huidig) adres achterhalen. Ik ga niet meehelpen enveloppen schrijven. Ik moet al zien dat ik genoeg bananendozen bij elkaar krijg om zijn boeken in te verzamelen, en sjouwhanden en een bus regelen om al die dozen naar mijn bureau te verplaatsen. Ergens in februari ga ik mensen een mail sturen om op een zaterdag langs te komen en uit te zoeken wat ze van Pauls boeken willen hebben.

Er waren mensen die niet opnamen. Als ik ze twee keer had geprobeerd en ik kende ze, dan stuurde ik een app met de vraag of ze mij wilden bellen. Voor de anderen volgt vanmiddag nog een ronde achternabellen.  WP at een boterham mee tussen het bespreken door. Als 'goede vriend van' maak je nog eens wat mee, gelukkig heeft hij zo te zien tomeloos veel energie. Die van mij is even weg, zal er ook mee te maken hebben dat ik straks om 9 uur in Leeuwarden een afspraak heb en zo door de stromende regen naar het station moet fietsen.

Buis

 Fred was ook erg geschrokken van mijn wartaal, dus we stelden donderdag samen een werkplan op en toen stapte ik twee uur eerder dan gepland in de de trein naar de ouders.

Dat was donderdag. Vandaag is het zondag en gistermiddag is Paul overleden. Straks komt zijn goede vriend WP hier zodat we samen orde kunnen scheppen in de lijst namen van mensen die op de hoogte moeten worden gebracht. Sommigen staan er alleen met een telefoonnummer op, anderen alleen met een e-mailadres. We gaan een plan maken. 

Ik heb gisterochtend energieloos in bed gelegen, ik kreeg mijzelf er gewoon niet uit. Heb je energie om op te staan? Nee. Lekker blijven liggen dan en je niet druk maken. En dat deed ik, ik word er nog wel eens goed in om goed te zijn voor mijzelf. Ik las wat in Miss Marples Collected Short Stories (waar Miss Marple pas in verhaal 23 voor het eerst een rol krijgt), en bleef liggen tot Rock een late lunch voor ons maakte. Om half 6 belde WP met het droevige nieuws. De brainfog die de hele dag al heerste werd alleen tijdelijk opgelicht omdat we gingen eten in de Bistro. Laatste keer, laatste avondmaal, en we waren de laatste gasten die overbleven. Natuurlijk heel veel gesproken over Pal. Ik dacht dat ik hem nauwelijks had gezien de afgelopen 14 jaar, maar als ik het zo langsging en optelde hielden we het lijntje eigenlijk wel vast, vooral met boeken. Bas vertelde waarom we in de top tien van favoriete gasten stonden: We kwamen regelmatig, vonden vrijwel alles lekker, en eisten niet een voorkeursbehandeling. Zo simpel is het dus. Eva bedankte me voor Solveig. Iedereen houdt van Solveig, zei ze, ook al moeten sommige mensen twee dagen aan haar wennen. Solveig? vroeg de jongen die naast haar glazen stond te spoelen en iets opving, Solveig is geweldig. Vlak daarvoor hadden Rock en Sam het over haar scriptie. Hoe goed dat was terwijl ze duidelijk niet iemand van de taal is. En dan draait ze zich om en maakt iets dat zó fantastisch is! zegt Sam. Ik barstte van het trotse-tante zijn.

Mijn leven wordt steeds kleiner en kleiner, en ik denk dat deze verkleining best goed is, zeker op dit moment. Laat het maar klein zijn, ga maar niet belangstellend doen naar andere mensen toe, die zijn er nog steeds wel als ik uit deze idiote buis kruip. Geen tunnel, geen pvc buis, maar ik stel me zo'n geribbelde slang voor die we vroeger hadden en die je rondzwaaide tot er een hard suizend geluid uit kwam.

Brainfog

 Ik ben erg geschrokken van het verwarde telefoongesprek dat ik gisteren aan het eind van de middag voerde met collega Fred. Ik hoorde mijzelf wartaal uitslaan, onsamenhangend zijn, zelfs ophangen wist ik niet goed te doen. Het liefst had ik zonder nog een woord te uiten de rode knop ingedrukt maar dat mag dan natuurlijk niet. Als ik daarna was verdwenen was ik echt diegene in het bericht ‘een vrouw van middelbare leeftijd heeft in verwarde toestand haar huis verlaten’. Ik moet niet alleen letten op mijzelf tijdens de uren dat ik werk, ik moet vooral letten op mijn herstel. Hoeveel tijd kost het mij om van die hoofdpijn af te komen, om de brainfog te boven te komen en weer helder te denken? Ik heb de indruk dat dit veel beter is dan in november, logisch. Maar ik wil daar bewuster van zijn.

Ik gunde mijzelf gisteren een rustige dag op mijn eigen bureau. Vita Contemplativa enzovoorts. Ik belde met Vera over de mogelijkheid om de uitvaart van Michel daar te houden, met Ilse om te vragen hoe zij had gezorgd voor de bibliotheek van haar man na zijn dood, en met een collega die eigenlijk liever de uitspraak van de Raad van State wilde volgen vanwege de status van zijn vriend. Gewone korte alledaagse gesprekken waarbij ik steeds dacht: doe toch niet zo focking hard je best om sociaal te zijn. Of om als weldenkend mens over te komen. Om dwars door die brainfog heen te beuken.

En dus 's middags, na een frisse wandeling van een uurtje, belde ik met Fred wat ik alert en attent en grappig wilde doen maar waar ik niet aan kon voldoen. Ik hoorde mijzelf wegglippen en kon niets doen om het tegen te houden. Het is niet erg, appt hij vanochtend, we hebben het er vanmiddag over. Ik wil het er niet over hebben. Ik wil met een deken over mijn hoofd in bed liggen.

Omdat het de Internationale dag van de Italiaanse keuken was, ging ik met Ellen eten bij Boccaccio. Ik vraag me nu af hoe onsamenhangend ik ben geweest. Of heb ik toch het meest geluisterd naar haar verhalen over haar moeder?

Vanochtend voel ik me intens verdrietig. Ik weet helemaal niet of het al wel echt beter gaat dan in november. Ik moet ook alle ideeën daarover loslaten, als er al iets is dat ik MOET doen. Het korte telefoongesprek dat ik al voerde maakte me zomaar zo emotioneel dat we snel hebben opgehangen. Ik moet afstappen van het idee dat ik al weer normaal kan werken en denken en bestaan. Ik kan dat helemaal nog niet. 

Vita Contemplativa

 Bij het grote overleg waren een paar spelers niet aanwezig, en dat werd vervolgens niet besproken. Ik zat erbij, vertelde over het eveneens grote overleg vorige week en zonk terug. Het was een interessant gesprek. Iets tussen inhoudelijk café-gesprek en inspiratie-meeting in, en was misschien wel terug te voeren op Vita Contemplativa dat ook werd aangehaald. Waarom moet je per se van nut zijn, waarom is doen datgene wat ons leven bepaalt? 

Na afloop dacht ik: zo makkelijk kun je niet weglopen van de noodzaak een artistieke visie te schrijven, hier moet ik actie op ondernemen. Maar na afloop werd ik gebeld door WP. Ik vermoedde met slecht nieuws over Michel, maar integendeel: hij kan weer slikken en medicijnen opnemen omdat ze uit hadden gevonden dat hij weliswaar geen water binnen kan houden maar dat tonic wel heel goed werkt. De huisarts die hem min of meer op heeft gegeven mag nu zijn best doen alsnog een plek in het hospice te regelen.

Zijn moeder had een goed idee: waarom niet de uitvaart houden in Vera? Mooi, zei, ik, want ik kan Olaf bellen. Dat hoeft toch nog niet? vroeg WP, maar ik herinnerde me dat we in Het Kleine Theater eens die vraag kregen en er toen twee dagen over deden om te antwoorden. Dat wil je mensen niet aandoen, dus polsen kan altijd. Michel moet het nog wel even volhouden, lachten we, want het is nu Eurosonic. Verder had ik nog een briljant idee voor zijn vijf fantastische gitaren: veil ze tijdens ESNS in Vera, en geef de opbrengst aan een doel van Michels keuze.

Het was goed WP eindelijk gesproken te hebben. Hij bracht ook naar voren dat Michel meende alleen kennissen te hebben na 14 jaar (semi-)kluizenaarschap. Ik zal het herhalen in mijn toespraakje op de uitvaart.

Ik kwam niet terug op de artistieke visie, maar nam, na een lunch waarin ik klachten aanhoorde (verandert er dan niets?) met een goede hoofdpijn de trein naar huis. Ben ik slap of interesseert het me gewoon geen fuck? Wat voor zin heeft het als iemand die geen besluit kan nemen de touwtjes in handen heeft?

Manvolk

 Werk maandag hield in dat ik een uurtje bij een vergadering zat en toen een uurtje napraatte met twee mensen die te furieus waren om daar tijdens de vergadering iets over te kunnen zeggen. O boy, is er dan niets veranderd in mijn afwezigheid?

Op mijn LinkedIn dook een geest uit het verleden op. Een vriend van een ex die me vertelde dat van al de vriendinnen die de ex heeft gehad ('en ik zag er heel veel langskomen, zelfs die-en-die'), was ik toch degene die het meest bij hem had gepast. En ik dacht: denk jij nu echt dat dat een compliment is? Die man heeft me jarenlang doen smachten naar wraakacties waarbij ik een mes in mijn handen hield. Die man heeft vijf jaar van mijn leven vergald. Aan de andere kant heeft hij me ook geleerd manipulatie te doorzien en kleinzielige en afhankelijke mannetjes onmiddellijk de rug toe te keren. Ik reageerde met een Ik herkende je nauwelijks van de foto (haha) en met mij gaat het goed, waarop hij snel al weer vertelde dat hij zoveel kinderen had, zoveel jaar geleden was gescheiden en zoveel jaar geleden was hertrouwd, en me vroeg hoeveel kinderen ik had. En ineens voelde ik walging. Ik ga niet meer reageren.

Een andere geest uit het verleden feliciteerde ik met zijn verjaardag en vroeg hoe het ging. Dank en longontsteking. Vervelend en beterschap. Punt. Geen enkele vraag en reactie terug, en dit was iemand die me ooit verweet te weinig moeite voor hem te doen waarna ik hem eens vorsend bekeek en vertelde dat alle initiatieven tot afspraken van mij kwamen en bovendien waren we kennissen, geen hechte vrienden dus vertel me waar je verwachtingen op gebaseerd zijn? Die man heb ik jaren met rust gelaten (en inderdaad, hij toonde in die tijd geen enkel initiatief), maar omdat hij tegenwoordig klein leeft waar zijn leven vroeger uitbundig was, en ik denk: ach wat maakt een felicitatie-appje nou uit? liet ik na drie jaar weer wat van me horen. Dat gun ik een mens wel. En dan schrijf ik hierboven over manipulatieve karakters en ik denk wat een slapjanus ben ik toch en ik besluit dat ik ook deze geest weer terugstop in de fles waar die hoort.

Whatsapp

 Terwijl ik zaterdag op de overloop van de expositieruimte stond te wachten op de dingen die gebeurden, kreeg ik een appje van Erna. Ze was verontrust na een app die Michel haar stuurde, en die klonk als een afscheid. Toen ik hem meteen daarna appte, ik moet het toch even checken natuurlijk, en vroeg of hij zicht had gekregen op een plek in het hospice antwoordde hij negatief. Maar niet erg, er stond sinds een dag een verpleegbed en als het nodig is krijgt hij 24 uur per dag verpleeghulp. Hij sloot af met 'Het komt goed', wat dan toch heel raar staat, want dat is niet zo. Gisteren kreeg ik van hem een appje met het verzoek om het contact via WP te laten verlopen, maar dan het liefst alleen het hoognodige, want WP is ook moe. Ik schreef: 'Is goed. Zet m op en ik denk aan je', want dat doe ik ook bijna continu. Ik kreeg gevouwen handjes terug en ik denk eerlijk gezegd dat dit het laatste teken van leven is dat ik van hem zal krijgen. WP heb ik geappt 'want dan heb je mijn nummer', wat hij natuurlijk al lang heeft want hij is de schatbewaarder. Maar dan staat er tenminste al een chat met mij klaar.

Je kunt schelden op whatsapp maar ik ben blij dat het er is.

Ik las zondag een boek uit, belde met mam die een licht-verwarde indruk maakte ('wat gaan we ook al weer doen straks?', 'van 4 tot 7 naar de verjaardag van Ineke', 'nee Koos zolang wil ik niet', 'maar we gaan ook samen eten', 'oké', wetend dat pa het een kwartier later weer opnieuw moet vertellen), maakte een wandeling van een uurtje, luisterde -tig podcasts waar ik me niet zoveel meer van herinner en genoot van de fantastische en troostrijke pasta carbonara die Rock maakte. En zo gaan de dagen in stilte voorbij.

Confrontatie

 Ik ging met George theedrinken in de brasserie op de hoek, hij was later omdat hij zijn gehoorapparaat was vergeten en terug naar huis moest. Zijn leeftijd (73) is de laatste maanden ineens een probleem geworden door lichamelijke ongemakken, en dat terwijl hij nog geen twee jaar geleden zonder een centje pijn de Kilimanjaro op liep. Hij leefde ook mee met mijn hersenschuddingen en behoefte aan weinig prikkels. 'Vervelend voor je', zei hij, 'want jij bent altijd zo energiek', en weer dacht ik: dat is helemaal niet waar. Misschien had ik jaren geleden veel energie, dook ik toen onvermoeibaar van het een in het ander, maar sinds mijn oog merk ik dat ik het allemaal wel best vind. Ik heb nog lang gedacht dat ik veerkrachtig was, bijvoorbeeld, maar dat ook dat is helemaal weg. Met Esther van Mamacash heb ik hele gesprekken gevoerd over de negatieve invloed van de overgang op je energieniveau en concentratievermogen, en nu denk ik: Zijn die hersenschuddingen niet gewoon een manier van mijn lichaam om te zeggen: Lekkere troel, laat die boel toch eindelijk eens de boel, doe jezelf een plezier en ga een paar tandjes rustiger door het leven?

Confrontaties met jezelf, rouw over dat we dingen niet meer als vanzelfsprekend kunnen, en natuurlijk de ontdekking dat mensen uit onze omgeving wegvallen. George had in het afgelopen jaar drie keer gesproken op een uitvaart. Ik ga dat binnenkort voor het eerst doen. Hoe je dat doet, daar hadden we het ook over. Hij hanteert een driestapsopbouw: waar kent hij de persoon van, hoe zag hij de persoon en geef de aanwezigen iets mee, een gedachte. Ik zag meteen voor me hoe ik over Michel ga vertellen. Confrontaties en nieuwe realisaties, en toch was het een heel leuk gesprek. Niet te lang hè, na een uur was ik bekaf.

Rock en ik togen meteen daarna naar de expositie in Block C, waar we doorliepen naar boven achterin, de plek waar de performance zou plaatsvinden. Het was ongelooflijk druk, zo erg zelfs dat ik al na tien minuten en maar hele korte gesprekjes met mensen terug op het overloopje ging staan. Even erbuiten zijn.. Ik werd knettergek van de herrie, en misschien ook wel van de leuke mensen om mee te praten. Moet praten moet gesprekken leiden moet leuk doen. Moet tegen iedereen die ik zie iets leuks zeggen. Wat is dat toch voor onzin, ik kan toch ook gewoon glimlachen en alleen Hoi zeggen en afwachten of iemand anders begint. Loes kwam de trap op toen de praatjes al waren begonnen, die kan niet op tijd komen maar dat is een ander verhaal. Kom, zei ik, we gaan iets drinken bij Wadapartja op de hoek. Ze maakte geen enkel bezwaar, we dronken thee en Rock voegde zich al heel snel bij ons. Het was een hele goede opening en performance, zei hij, maar daarna wilde hij ook alleen maar weg, weg, weg van al die mensen.

Ik moet niets, en die wetenschap geeft me rust. Ook de werkgesprekken donderdag sloegen ik weet niet hoeveel gewichten van mijn schouders af. Als freelancer wil ik leveren en presteren, de hele tijd, want daar word ik voor betaald. Nu moet ik leren dat werk soms ook gewoon niet meer is dan aanwezig zijn en luisteren.

Aardbeientaart met slagroon

 De taartenclubmiddag was precies wat ik nodig had, en dat terwijl ik van tevoren nog stiekem even dacht of ik het zou afblazen, nadat ineens vrouwen zich ziekmeldden. En natuurlijk kwam de berger voor de auto precies op het moment dat de eerste vrouw binnenkwam, en terwijl ik buiten met de man praatte en toekeek en aanbood maar wel vreesde om iets te doen, liepen achter mijn rug een paar vrouwen gewoon mijn huis binnen zonder dat ik ze zag. Ik had de tafel al klaar staan, met de eerste pot kokend water met alle thee-toebehoren en de taartschaal, ze konden zich redden. Bovendien vind ik het fijn dat er ook nog eens twee via de achterdeur kwamen, lekker thuisgevoel krijg ik daarvan. Ik zwaaide mijn auto na en ging zeer voldaan tussen 7 andere vrouwen aan mijn tafel zitten.

Ruim drie uur praatten we. En dat deed me zo ontzettend goed. Iemand had prosecco meegenomen, en twee iemanden anders flessen witte wijn. Ik hoefde alleen de 0% bubbels uit de koelkast te halen die Josephine met O&N had achtergelaten. Er zaten geen echte bubbels meer in, ik vraag me af of het überhaupt nog smaakte.

Misschien later meer, dit was fijn zo en heel voedend en heel liefdevol. En ze aten allemaal de veel te stevig uitgevallen aardbeientaart op. Lief.

Twee dagen ervoor had ik een sms gekregen met 'Hoi pap, ik heb een ander telefoonnummer'. Ze worden wel erg slordig, die oplichters. Ik zag vandaag weer het screenshot die ik ervan had gemaakt, was het eigenlijk alweer vergeten terwijl het zo grappig is!

Rotten to the bone

 Een jongen in de trein draaide zich naar mij om en zei: 'You look rotten to the bone. I feel sick looking at you', en stapte uit. Twee vrouwen en ik keken elkaar verbijsterd aan. So sorry he said that, zei de ene. Why would you say something like that? zei de ander. Een typische persoonlijkheidsstoornis, zei een collega en ik besloot er een bizar verhaal van te maken nadat ik een selfie had gemaakt om te kijken of ik een vieze veeg over mijn gezicht had lopen. Maar drie uur later, toen ik in de trein terug zat, trilden mijn handen weer.

Lida zegt dat ik een harde werker ben. Dat is helemaal niet zo, ik ben onwaarschijnlijk lui. Ze zei ook: denk erom dat je niet in een burn-out terecht komt en ik wil het niet maar ik zei toch: ik ben bang dat ik er inderdaad naartoe aan het glijden ben. Dat project van collega Clairy kan ik redelijk van me afschudden als ik bedenk dat het nu eenmaal zo is en dat ik niet verantwoordelijk ben voor wat anderen doen en dat ik er niet in mijn eentje voor hoef te zorgen dat alles goed komt. Mijn leerschool van de laatste 5 jaar. Eindelijk. Met Lida belde ik om wat voor Mamacash over te dragen. Ik moet rust hebben.

Voor de accu heb ik trouwens mijn hoofd in het zand gestopt. Want als de Wegenwacht komt en de MacGyver tegen me zegt wat ik moet doen dan begrijp ik hem niet en doe ik het ongetwijfeld fout. Schud hier, druk daar, ik kan dat niet meer. Net als Routes en Aanwijzingen is Tijd ook iets engs geworden. In de trein kijk ik niet meer naar de eindtijd. Ik onthoud het niet en de borden maken me in de war. Ik kan het niet meer plaatsen in de dag.

Op kantoor dronk ik koffie met de man die al twee jaar aan het terugkomen is van een hersenschudding en bij ons reïntegreert. Ik vroeg hem hoe hij er mee omging en merkte weer dat dit is wat ik graag doe: mensen interviewen. Op een gegeven moment werd ik emotioneel. We hadden het over verwachtingen en moeten en mensen teleurstellen. Je bent verdrietig, constateerde hij en liet het mij ook zeggen. Ik ontspande bij een vrolijke collega en lunchte met Bor, die de treinjongen betichtte van een persoonlijkheidsstoornis en met wie ik het kreeg over rouwen, wat ik van hem nog moest doen. Hoe ging hij ermee om dan, vroeg ik, want hij kreeg in september een vervelende diagnose? Daar werd hij dan weer emotioneel van. Wat een bijzondere werkkring is dit toch. Goed was ook dat we beiden vertelden hoe we twijfelden aan ons nut voor de organisatie, kunnen we dit werk nog wel leveren, en dat ik toen dacht: maar als ik hier wegga, wat kan ik dan een andere werkgever bieden?

Weer terug in mijn stad bezocht ik Michel, met een doos ijsjes die ik in een al bomvolle diepvries stopte. Het gaat echt slecht met hem. Ik zei nog: ik ben op de elektrieke, maar dat was allemaal net te laat geregeld. Sinds zijn operatie vlak voor kerst is hij niet meer buiten geweest. Het was wel goed zo, wat hem betreft. Als dit het leven is, hangen op de bank, niet kunnen eten, en het water dat hij drinkt meteen weer uitkotsend, dan hoeft het voor hem niet meer. Wou hij nog ergens naar toe? Iets of iemand zien? Maar nee, hij schudde van nee. Ik vertrok al snel, ben er niet eens een half uur geweest. Maar ik wou hem niet vermoeien en kom liever volgende week nog eens tien minuten terug. Of ik de curator van zijn boeken wil zijn. Tuurlijk, laat Willem het maar op de regellijst zetten. En of ik nog steeds wil spreken. Tuurlijk. Maar ik werd er wel stil van. Laten we er rekening mee houden dat dit de laatste keer is, zei hij, en maakte een selfie van ons samen. Hij hoopt snel naar het hospice te kunnen. Ik kan niet goed schrijven over deze middag. Er komt niet veel anders dan hij-zei ik-zei uit mijn vingers. Maar dat komt ook omdat de dag nog niet voorbij was. 

Ik maakte een opmerking over de grote kring mensen die hij om zich heen had. Dat had hem ook verbaasd. Als hij dat had geweten had hij zich de laatste 14 jaar, na zijn burn-out niet zo als kluizenaar verstopt. Semi-kluizenaar noemde hij het. Hij zegt semi bij veel dingen.  

Ik liep soms en fietste soms naar huis. Te ongedurig om te fietsen, te zwaar gemoed om snel vooruit te willen. Ik liep snel bij de kapper naar binnen, zei stralend Je hebt nog niets van mij tegoed, legde de 5 euro op zijn bureau, zwaaide prettige avond en zakte op de fiets weer ineen.

Thuis was de handboog gekomen. Ik hing met een rode wijn in de draaistoel, keek toe hoe Rock alles in elkaar knutselde, maakte foto's die ik naar familie en X stuurde en zei dat patat prima was. Daar kikkerde ik zelfs een beetje van op, ik voelde me zowaar iets minder verrot. Tot mam belde, helemaal in de war. Loes en Moniek hadden bij hun gegeten en waren weer vertrokken en nu was het glad en ze hoorden maar niks. Nee mam, we zijn in Groningen. We zijn thuis. Kijk maar op Zoek. En dat stelde haar gerust. 

Vandaag alleen de taartenclub. Ik bak de taart, iedereen meldt op de app dat ze snuffig zijn en och ik moet me ineens haasten voor de fysio. Dan maar niet langs Indra. Ik zou toch niet weten wat ik moest zeggen.

Routes

 Drie afspraken. Eigenlijk teveel. Dolblij dat ik de bestuursvergadering van TNHB en de bijeenkomst van Mamacash had afgezegd. Eerst werk, toen bedrijfsarts en toen de kapper. Bij de laatste: ik gaf hem € 25 in plaats van € 30, in de volle overtuiging dat ik hem 30 gaf. Ik maakte zelfs een grapje over dat het niet gestreken was zoals hij met de vorige klant maakte. Gelukkig deden we heel cool over mijn vergissing. Gepraat over hersenschudding, en meer kan ik me niet herinneren. Mijn haarkleur in de winter is middel-blond, naar Europese standaard. Daarvoor op de fiets naar Zernike, naar de bedrijfsarts. Rustig aan opbouwen, zegt hij, anders ben ik zo terug bij af. En toen vertelde hij over zijn tijd als muzikant, bassist. In Winschoten. Dat ken ik, zei ik, van een ex begin jaren negentig. Wie dat was, wilde de arts weten. Nee, zei ik, en hij knikte verontschuldigend. Bassist en arts dus.

Wat me bij hem te binnen schoot: routes. Ik heb problemen met routes. Twee jaar geleden wist ik feilloos in een vreemde stad waar ik was, nu knalt mijn hoofd al als iemand zegt Links en dan de tweede rechts. En met knallen bedoel ik: ik kan het niet aan, bevries, en mijn hoofd schakelt uit. Misschien zeg ik nog iets van Hmm, want een geluid maken werkt geruststellend. Cijfers werken ook bevriezend, tegenwoordig. En ik ben zo dol op cijfers!

Het begon in de ochtend toen de auto niet wilde starten terwijl ik naar Drachten moest. De accu is met dit weer leeggelopen. Denk ik. Denkt iedereen, ook de bedrijfsarts. Naar hem ging ik sowieso al met de fiets, qua beweging. Heen met het gemak van de elektrieke, terug met een lege accu. Maar die had ik gewoon vergeten op te laden. Ik kon bijna in een rechte lijn dwars door de stad naar het noorden fietsen, langs de nieuwe kamer van neef Watze die vandaag de sleutel krijgt tot opluchting van zijn familie. In plaats van Drachten heb ik lang gebeld met collega Clairy en ben met de Werk Drive aan het knutselen geweest.

De arts zei: beter te langzaam dan te snel. Ik zei: maar voor hoeveel uur moet ik me dan op welk moment beter melden? en hop het duizelde alweer. Hij zei: daar ga jij niet over (we tutoyeerden al weer een tijdje). Hanteer de tactiek: werk meer als je dat kunt en meld dat pas achteraf aan degene die het moet doorgeven aan de arbodienst. Want dan weet je zeker dat je op het juiste aantal uren zit. Ik kwam slecht uit mijn woorden, vond ik, ik moest erg zoeken. Hij zei dat niet te merken. Toen was het ineens genoeg. Stop, zei ik na weer een bassistenverhaal. Ik zit vol, ik ga. Maar toen zat er al weer een uur op.

Ik werk vandaag van 11 tot 1, ga dan Michel een ijsje brengen en zijn boekenkast plunderen. Vanochtend las ik Schaaknovelle. Klein, mooi, en eindelijk weer het gevoel dat ik kan lezen.

Sprinters

 De vergadering verliep best. Ik zat met mijn adjudant te wachten in de koude vergaderruimte en vond de rest, toen ik ze wilde halen want waar bleven die mensen, om een behaaglijke tafel. Insubordinatie! riep ik tegen de adjudant, en we schoven aan. Ik deed rustig mijn verhaal en leidde vervolgens de vergadering waarbij ik regelmatig dacht: wat ene slimme mensen op een hoop! Wat een voorrecht. En wat een frustratie speelt hier, vanwege cruciale punten die maar niet worden bepaald en beslissingen die maar niet worden genomen.

Ik nam de tijd, de volle twee uur. Mijn concentratievermogen nam in de loop van de twee uur wel af, maar ik mag niet klagen. Even wakker schudden door hard maar inwendig te roepen Bijblijven mevrouw, tandje erbij! en hoppa. De hoofdpijn in de trein was aanwezig, ik weet dat aan het sprintje dat ik moest trekken omdat de trein op punt van vertrek stond, volgens het bord. Eenmaal op mijn plek uitzijgend wachtte de trein nog 3 minuten op andere sprinters. Bijzonder sympathiek, dat dan weer wel. En mijn hoofdpijn zakte weg. Denk ik. Ik weet het eigenlijk niet meer. Vanmiddag mag ik naar de bedrijfsarts. ben erg benieuwd.

Zinnen

 Het zint me niet meer wat ik hier doe. Ik wilde bijhouden hoe mijn activiteiten invloed hebben op mijn hoofdpijn, mijn concentratie en andere ongemakken, maar ik merk dat ik daar niet over wil schrijven want dat is geklaag en gejammer. Het is wel weer fijn om mini-verhaaltjes te schrijven. Waarom dan hier en openbaar? Net als mijn boekenblog geeft me dat, ondanks de volstrekte anonimiteit en gebrek aan lezers, een tikje ernst die een dagboek of morning pages me blijkbaar niet kan geven. Ineens let ik op woorden en constructies. Als dat mijn doel is dan moet ik er vooral mee doorgaan. Ik denk er nog even over na.

Een volgend lastig punt is dat ik nu weer aan het werk ben, al wil ik de 2 uur per dag nog niet echt als 'werk' bestempelen. Gaan we weer: wat is werk? Informatie uitwisselen bij het koffieapparaat? Vergaderen? Plannen schrijven? Telefoneren? Andere mensen vertellen wat ze moeten doen en gaten in werkzaamheden ontdekken? Begrotingen controleren? Radertje zijn in de trein richting het eindstation?

De laatste maanden dat ik werkte, voor mijn ziekmelding, had ik het er met vijf collega's met enige regelmaat over dat het moeilijk is te definiëren wat we doen, en wat er van ons wordt verwacht. Hieronder zelfs de controller die het liefst sarcastisch of nee betweterig, uit de hoek komt en het volgende moment een heel zorgzame trek blijkt te hebben. Ondanks dat hij, uiteraard, weet wat zijn taak is, had hij vaak het gevoel dat hij niet verder kwam, niet toekwam aan zijn eigenlijke werk. De tweede die het niet wist is inmiddels vertrokken. De derde heeft deels mijn werk overgenomen, maar dat wat het meest dringend moest worden gedaan liet hij liggen, hij had het anders ingeschat. Dat ligt nu gelukkig bij iemand die het al in eerste-eerste instantie zou doen. De vierde heb ik gisteren wel gezien maar niet echt gesproken, de vijfde heb ik kort gesproken, die zit vooral met persoonlijke zaken en een tweede baan die ze heeft, de onrust in dit gezamenlijk werk helpt daar niet bij. We drinken wel een keer een goed kop thee.

Werk is altijd complex. Als freelancer heb ik zoveel gezien dat ik niet meer geloof in een goede werkomgeving. Iedereen zoekt weer iets anders uit. Hier is het hoe je een organisatie bouwt op de fundamenten van iets eenmaligs, met deels nieuwe mensen. Helaas is er weinig hulp, of wordt er weinig hulp gezocht. Want ik denk dat we niet zonder experts van buitenaf kunnen.  Daarnaast denk ik als oud-freelancer nog altijd in output, in presteren en leveren. En dan verbaast het me dat mensen hele dagen, hele weken, niets doen terwijl ze aanwezig zijn. En mopperen. Ik heb nog steeds veel te leren.

Tot zover. Vandaag werk ik alleen vanmiddag. Dan zit ik mijn oude groep projectleiders voor. Mooie kans om bij te praten en te vragen wat er, bij hen, speelt. Eerst die uitgegroeide nagellak eens verwijderen.

Beetjes

 Lessons in Chemistry uitgelezen, ontbeten met mijn eigen granola wat fantastisch voelt en ja ook zo smaakt, uurtje gewandeld, hoog op de bank gezeten vanwege rug en bedacht dat ik die oefeningen eens moet doen (fysio: op handen en knieën de rug bol en hol maken, chiro: hangen aan de deur, voeten op de grond houden), podcasts geluisterd (mijn downloadmap raakt weer vol omdat ik nu probeer meer van de stilte te genieten), en met Michel afspraak gemaakt voor donderdagmiddag. Ik denk niet dat hij de fiets nog zal gebruiken maar ik neem het mee, kunnen we nog altijd zien. En als hoogtepunt van de dag: kerstboom afgetuigd. Nu vragen we elkaar steeds wanneer ze langskomen om de boom op te halen.

Het is maandagochtend, ik ga voor het eerst in tijden weer naar het werk. Ik zie er niet tegenop en ik verheug me niet overmatig. Het is. Die ene woensdag voor de vakantie dat ik er was merkte ik dat ze verdomd weinig waren opgeschoten, dus ik ga een lekker late trein nemen en op kantoor vooral koffiedrinken en bijpraten. Ik zie wel hoe het loopt.

Granola

 Uit drie verschillende recepten heb ik mijn eigen verse granola bedacht, want ik wil weer gaan ontbijten, maar dan niet met brood en niet met iets viezigs. Eigenlijk heel eenvoudig als je alle ingrediënten hebt, dan hussel je ze door elkaar en stopt ze 30 minuten in de oven. Het is in ieder geval al lekker om van te knabbelen. Verder liep ik 40 minuten naar de kroeg en een uur later 45 minuten weer naar huis waar ik een vegetarische cassoulet had voorbereid, recept van 'Wat schaft de podcast'. En weer deed ik 9 minuten iets op de bakplaat in de oven waar ik zelf nooit op gekomen was: boerenkool, olie, peper en zout. Ik voelde me zeer voldaan. Misschien, ooit, gaat dit soort eten en lekkers maken beklijven en normaal worden.

Mam is nog steeds dolblij met haar dagje met andere ouderen. Wanneer mag ik weer? vraagt ze steeds. Ik heb Loes in de kroeg een tas gegeven met lampjes voor pa's diaprojector, Joop ter Heul voor mam, en een potje granola voor haarzelf. Ook weer afgevinkt. Ik ben een zeikerig regelmens dat ik niet meer wil zijn. Ik houd mijn mond al vaker, neem geen initiatieven meer, laat de energie-slurperij bezit van me nemen en voel het niet meer als mijn verantwoordelijkheid.

Overigens gaat het beter met mijn rug, ik trok die wandeltochten prima. Alleen toen ik thuis op de bank ging zitten leek het alsof mijn rug weer helemaal knakte. Er moeten dus veel kussens onder mijn billen en veel in mijn rug gestopt worden, dan gaat het beter. Of ik ga eens beginnen met de oefeningen, wil ook wel eens helpen.

Michel appte dat het niet goed gaat. Energielek, noemde hij het. Volgende week krijgt hij thuiszorg, familie, vrienden en buren doen de rest, bezoekjes kan hij maximaal 30 minuten hebben. Hij hoopt me komende week te zien. Ja ik ook. Dit klinkt niet goed.

Blazoen

 Mam is af en toe in paniek, dus hadden we bedacht dat de Bach rescue druppels een oplossing konden zijn. Loes kocht ze dinsdagochtend, we probeerden het uit, maar toen ze het echt nodig hadden, woensdagavond vlak voor Loes en ik de schouwburg in gingen, kreeg pa de spray niet aan het werk. Het wisselt erg met paniek en berusting, aan het eind van deze week gaat ze voor het eerst naar de dagbesteding. Ik hoop zo dat ze het leuk vindt!

Ik wenste de Hulp met een boks Happy New Year en liep naar mijn bureau waar ik wc-boodschappen deed en dacht aan Indra. Een medegang-gebruiker gaf me haar adres en ik appte de gang wat er was gebeurd en dat ik een kaart namens ons zou sturen. Altijd dezelfden die reageren. Over reageren gesproken: nog steeds niets van Michel gehoord. Kan ik verwachten dat een doodziek persoon eens als eerste contact zoekt? Of ligt dat standaard bij mij?

Na het bureau liep ik naar de brasserie op de hoek om te lunchen met Ida, wat gezellig was, we hielden het simpel en ik was na een uur weer gaar. Ik moet toch eens proberen om weer wat uithoudingsvermogen op te bouwen. Hoe doe ik dat? Als mijn rug beter is ga ik weer hardlopen. Wandelen lukt wel weer, gewoon geen zware rugzak om doen. Ik heb wel George afgebeld en onze afspraak verplaatst naar een zaterdag, een mooi afgebakende omdat ik daarna na de opening van Karel ga. Ik heb Freya geappt dat ik weer zin heb in werk. Gewoon blijven zeggen, dan komt de lol vanzelf wel.

Ondertussen bevestigde Rock een blazoen aan de achtermuur van de tuin. Hij heeft dan 11 meter om te schieten zodra zijn boog binnenkomt.

Lelijk eendje

 Ik heb de Chiro toch maar verteld over de Fysio, voornamelijk omdat ik vreesde dat Susan blauwe plekken had gekneed die ik niet voor Elena zou kunnen verbergen. Die keek natuurlijk helemaal niet onder mijn shirt. Moest kunnen, zei Elena zelfs, in de woorden van mijn moeder. Het klonk als toestemming, waar ik wel om moest grijnzen. Mijn ruggengraat stond schever dan normaal, ik moet aan de deur hangen, en we spraken even over terugkeren naar werk. Dat koffiedrinken soms belangrijker kan zijn dan presenteren en leveren. Ze had er zelf ook tegenop gezien, zei ze. En dat was alles wat we over haar terugkeer zeiden.

's Middags dronken Brigitte en ik thee bij de Ugly Duck en namen er een taartje bij dat zij half liet staan. Ik wou dat ik haar discipline had want het was gewoon niet lekker. Mijn vork dacht daar anders over. Na een uur was ik klaar met de herrie en wilde ik lopen, het liefst naar VdV om tussen de boeken te graaien. Maar daar voor de deur kreeg ik een app van Indra, de schoonmaakster van ons kantorenpand. Haar jongste zoon is op 31 dec plotseling overleden, van de brug gevallen, appte ze. Het doet me bijzonder veel pijn. Ze heeft me laatst nog stralend en met pretogen staan uitleggen dat het slecht met haar gaat vanwege lichamelijk ongemak, en nu is haar zoon overleden. Het raakte me enorm.

Ik kocht een boek, ik ging 's avonds naar de schouwburg, negeerde manhaftig de herrie van publiek, en al die tijd dacht ik aan Indra. Ik omhelsde acteurs die na afloop in de artiestenfoyer langs Loes en Jetta en mij kwamen, complimenten uitdelend, en ik zag de hele tijd Indra voor me. Ja, Jetta was er ook, haar indringende parfum is op de een of andere manier in mijn haren terecht gekomen.

Mijn rug deed zeer, de artiesten zeiden steeds vriendelijk 'nee blijf maar zitten', mijn hoofd zat vol en dat ongeluk van de zoon wilde er per se nog bij in terwijl ik daar niet van gediend was. Al die worstelingen maken me moe, en het gaat niet eens over mij!

Eerlijk denken

De oud collega stond in de AH ineens voor me. Dag mevrouw, zei hij. Dag meneer, zei ik. En ik bedacht dat ik best hardop kon zeggen wat ik dacht dus ik vroeg: 'Hoeveel kleinkinderen heb je nu?' Ik ben nu eenmaal bezig met het verschijnsel dat ik over tien jaar al met pensioen ga en dat ik niet begrijp hoe dat kan. Dus heb ik mensen met kinderen nodig om me te vertellen hoe hun werkelijkheid er in de generatievorm uitziet. Hij zei 'Vier.' Ik zette grote ogen op. 'En daar blijft het ook bij,' zei hij streng. 'Haha,' deed ik. Hij liep door en ik hielp mijn man met ketchup uitzoeken.

Daarvoor was ik bij de fysio, voor mijn rug. Ik moest meer als een pudding zitten. 'Ik dacht dat jij dat vast niet goed zou vinden,' zei ik want dat dacht ik ook. Ze deed alsof ze dat gek vond maar ik kan me niet voorstellen dat ze niet weet dat mensen haar stem horen met alle tut-tut's die ze misschien nooit zal zeggen maar die onder haar patiënten ongetwijfeld leven. Daarnaast was ik weer erg grappig en heb ik veel pijn gehad. Morgen naar de chiropractor die ik na drie maanden afwezigheid eindelijk weer kan begroeten. Ik weet zeker dat zij een wervel recht gaat zetten en mij vertelt dat ik nooit als een plumpudding in elkaar moet zakken.

Daarvoor waren we 140 kilometer verderop bij een moeder die zich niet alles meer kan herinneren en een vader die ook wel eens wat tijd voor zichzelf wil hebben. Ze denkt dat mijn vader uit vier of vijf andere mannen bestaat. Vrijdag gaat ze voor het eerst naar de dagbesteding, alle mannen kijken daar stiekem een beetje naar uit.

Sociaal overvoer ik mijzelf een beetje. Ik heb veel thee- en koffieafspraken en ga deze week weer eens naar de schouwburg. Ik kreeg van Eva een appje dat ik de lasagne maar vast uit de vriezer moest halen want ze at graag mee. Was die voor mij? Och nee voor haar zus. Het klonk al zo voortvarend, zei ik. Ik wist niet eens dat je in de buurt was, maar altijd welkom natuurlijk. Elizabeth heeft de nieuwe baan en ik wacht even tot ik iets van Michel hoor. Ik moet de fiets niet gaan opdringen. Komende weekend moet ik maar eens vrij nemen van dat gesocialiseer, want daarna begint het werkende leven weer.